A-Amazur - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 1. lib.: a-amazur
alderdikide. Compañero de bando, de partido. Langillearen alderdikiderik bakarra lana da, ta beragatik
lan onek beardu bere egillien alkartasun bat. EEs 1916, 162. Lope, XVIgn. mende-erdi aldera eldu zen Perura
eta Gonzalo Pizarroren alderdikide izan zen onen jaikialdian. Etxde Itxas 31. Orduan, momentu horretan nere
alderdikide edo zirenak gauza horien kontra zeuden. MEIG IX 78. En DFrec hay 30 ejs., en las acepciones
'compañero de partido' y 'miembro de partido'.
alderdiko. 1. "(V), bofetada" A.
2. (Precedido de gen.). Partidario de. Ez dakigu zenbat eliza-gizon eta enbaxadore, bi Aita Sainduen
alderdikoetarik. Zerb IxtS 108. Bañez Ganboarren alderdiko ta Guraia oñaztarren alde seta bizian. NEtx Nola
58. Bi neska izan baitziran izorrik utzi zituanak eta gero, gogokoak etzitulako, ezkontzeko ukapena eman zien.
Neskaren alderdikoak etzuten auzitara jotzeko kemenik izan. Etxde JJ 97. Erakleito, ordea, andikien alderdiko
zenuen. Zait Plat 31. Lenengoen alderdiko, Brozastarra, Martinez Cantalapiedra, Gaspar Grajal da Fray Luis
Leon ziran. Gazt MusIx 60.
alderdikor. "El sectario, el partidario" A. "(L), partial" Lh, que cita a H, pero lo único que hay en Harriet es
alderdikar.
alderditar, alderditiar. Partidario. Bakeak nahi haren alderditiar izan diten ez axalez eta gezurrez, bainan
egiazki, gogoz eta mamiz. SoEg Herr 9-4-1959 (ap. DRA). Egun orretan, an eta emen, onegandik eta arengandik
entzun zituen erriko alderditarren gurari ta asmoai buruzko esamesak. Erkiag BatB 66.
alderditasun. Partidismo. v. alderdikeria. Botarik betiko Ganboiñoen nola Oñaziñoen alderditasunak,
aurrerantzean biziera doatsu bat egiteko. AB EE 1896b, 23.
alderditsu. Voluble, veleidoso. v. aldartetsu, alditsu. Eta arriakin kukuka jostatzen ari danean, laño, euri,
pol-pol, orma, izotz, kaskabar, elur: milla olako izaeretan bere azala aldatzen daki sorgin alderditsuak. Eston Iz
26.
alderditu. 1. Irse, inclinarse a un lado (sentidos prop. y fig.). Eztezazula pensa, eztakizula iduri, baldin bizi
zareiño, sendo eta osasunarekin zabiltzaiño, ezkerrerat makhurtua eta alderditua bazaude, eritasunean eta
heriotzean eskuiñerat iarriko eta xutxenduko zarela. Ax 214 (V 143; Harriet traduce "estropié", Villasante
"inclinado y emplazado"). Lasarte apaiza (Portuetxe) Santa Cruzekin zebillela, Egozkuerengana alderditu zan
ibillian ibillian. Or SCruz 101. Alderditu da zugatza eta / lurrera asi da geldiro. "El árbol se inclina". Or Eus
421. Baiña bein ara [eskola artara] alderditu nintzan ezkero, an goxo egotea erabaki nuan. Or Aitork 111. Nik
berriz, Nerbidiren aburura alderditzen asia bainindagon, nere ezbaiean igartzen nuna esatea ez nion ukatu.
"Ego autem, qui iam de hac re in Nebridii sententiam flecti coeperam". Ib. 162.
2. (SP, H). "Devenir perclus de la moitié du corps. Alderditu nintzen" SP. "Être estropié, perclus" H. v.
elbarritu, hebaindu. Erakhatsi derautzuet gauza guzietan hola lanean hariz onestu behar direla alderdituak,
eta orhoitu Jesus Jaunaren hitzez. TB Act 20, 35 (Lç flaku, Dv herbal). "Encorvado, alderditua, txalkorra" Izt
43r.
3. "(S), enviudar" A.
4. Separarse. Egigun otoitz fede-ausle ta alderdituen alde. "Pro haereticis, et schismaticis". Or MB 377.
Gizarteko mugak aantzirik, lotsagabeki aupatzen dira, elkartuz edo alderdituz, atsegin edo atsekabe zaien
bezala. Or Aitork 67s.
alderegitu (Lar), alderagitu (Añ). "Acercarse demasiado" Lar y Añ.
alderendu. Atravesar. Cf. ALDEREN ALDE, aldendu. Basurdeari begiak itsu / bala alderenduz bateti: /
alako begik, botea non zun / pilotak, bear ikusi. "Le cegaba el ojo al jabalí atravesándole uno de un balazo". Or
Eus 422.
alderezgarri. "Inaccesibilidad" Lar.
alderezgarriro. "Inaccesiblemente" Lar.
1 aldero. v. aldaro.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1002