12.05.2013 Views

Guía para vigilar el consumo de alcohol en las Américas

Guía para vigilar el consumo de alcohol en las Américas

Guía para vigilar el consumo de alcohol en las Américas

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

GUÍA INTERNACIONAL PARA VIGILAR EL CONSUMO DEL ALCOHOL Y SUS CONSECUENCIAS SANITARIAS<br />

por experim<strong>en</strong>tos <strong>en</strong> los cuales la presión arterial <strong>de</strong> los bebedores excesivos disminuye como<br />

resultado <strong>de</strong> una disminución <strong>en</strong> la ingesta <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong>.<br />

Hay variados estimados a disposición, <strong>en</strong> lo refer<strong>en</strong>te a la proporción <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong><br />

hipert<strong>en</strong>sión y muertes que pue<strong>de</strong>n atribuirse al <strong>alcohol</strong>. La revisión <strong>de</strong> English et al. (1995) llegó<br />

a la conclusión que un 11% <strong>de</strong> hipert<strong>en</strong>sión masculina y un 6% <strong>de</strong> hipert<strong>en</strong>sión fem<strong>en</strong>ina pue<strong>de</strong>n<br />

atribuirse al <strong>alcohol</strong>. El exam<strong>en</strong> <strong>de</strong> US C<strong>en</strong>ters for Disease Control and Prev<strong>en</strong>tion (C<strong>en</strong>tros<br />

<strong>para</strong> Control y Prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> <strong>las</strong> Enfermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> EUA) (Shultz et al., 1991) indicaron que se<br />

pue<strong>de</strong> atribuir al <strong>alcohol</strong> un 8% <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong> hipert<strong>en</strong>sión. Si bi<strong>en</strong> la hipert<strong>en</strong>sión (alta presión<br />

arterial) con poca frecu<strong>en</strong>cia es causa directa <strong>de</strong> muerte, es un factor principal <strong>de</strong> riesgo <strong>de</strong><br />

acci<strong>de</strong>nte cerebro vascular y cardiopatía. Un análisis <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s<br />

cardiovasculares, <strong>en</strong> una <strong>en</strong>cuesta <strong>de</strong> preval<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 7000 canadi<strong>en</strong>ses <strong>de</strong> 35 años <strong>de</strong><br />

edad o más, se concluyó que hipert<strong>en</strong>sión es la causa <strong>de</strong> casi una quinta parte (21%) <strong>de</strong> <strong>las</strong><br />

<strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s cardiovasculares (Single et al., 1999).<br />

La r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> y la cardiopatía coronaria es compleja. Por una<br />

parte, hay pruebas sufici<strong>en</strong>tes <strong>para</strong> llegar a la conclusión <strong>de</strong> que <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> está<br />

positivam<strong>en</strong>te r<strong>el</strong>acionado con la hipert<strong>en</strong>sión (alta presión arterial), que es un factor causal significativo<br />

<strong>en</strong> la cardiopatía coronaria. Por otro lado, también hay cada vez más pruebas epi<strong>de</strong>miológicas <strong>de</strong><br />

que la bebida mo<strong>de</strong>rada se asocia con una reducción <strong>en</strong> <strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> la cardiopatía coronaria<br />

<strong>en</strong>tre los adultos mayores, especialm<strong>en</strong>te cuando se consume <strong>en</strong> pequeñas cantida<strong>de</strong>s diarias.<br />

En resum<strong>en</strong>, existe cons<strong>en</strong>so <strong>de</strong> que <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> a niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> bajo a mo<strong>de</strong>rado<br />

ti<strong>en</strong>e un efecto protector contra la cardiopatía (English et al. 1995, Klatsky 1996, Svardsudd<br />

1998), pero a pesar <strong>de</strong> la r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> y la hipert<strong>en</strong>sión, se carece aún<br />

<strong>de</strong> evi<strong>de</strong>ncia concluy<strong>en</strong>te <strong>en</strong> cuanto a la r<strong>el</strong>ación <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> a altos niv<strong>el</strong>es y la<br />

cardiopatía coronaria.<br />

114<br />

Temas <strong>de</strong> medición<br />

Se ha discutido sobre la i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> incluir o no los estimados <strong>de</strong> los efectos protectores d<strong>el</strong><br />

<strong>alcohol</strong> <strong>en</strong> algunos tipos <strong>de</strong> cardiopatías coronarias <strong>en</strong> los estimados g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> la participación<br />

d<strong>el</strong> <strong>alcohol</strong> <strong>en</strong> la muerte y <strong>las</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s evitables. La cardiopatía coronaria es tan común que <strong>el</strong><br />

cálculo <strong>de</strong> <strong>las</strong> vidas salvadas <strong>en</strong>tre la gran población <strong>de</strong> personas consi<strong>de</strong>radas g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te como<br />

‘bebedores mo<strong>de</strong>rados’ <strong>en</strong> <strong>las</strong> <strong>en</strong>cuestas <strong>de</strong> población, g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te sobrepasa <strong>el</strong> número total <strong>de</strong><br />

vidas perdidas por <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> excesivo <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong>. Puesto que <strong>el</strong> efecto protector no se aplica a<br />

niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> <strong>consumo</strong> asociados con un aum<strong>en</strong>to significativo d<strong>el</strong> riesgo <strong>de</strong> muerte prematura, se<br />

recomi<strong>en</strong>da <strong>el</strong> <strong>en</strong>foque d<strong>el</strong> English et al. (1995), según <strong>el</strong> cual se calculan y reportan los estimados<br />

d<strong>el</strong> efecto sanitario favorable d<strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> bajo Riesgo por se<strong>para</strong>do <strong>de</strong> los efectos negativos<br />

d<strong>el</strong> uso excesivo. También cabe notar que <strong>las</strong> implicancias <strong>de</strong> los nuevos estudios <strong>de</strong> patrones <strong>de</strong><br />

<strong>consumo</strong> pue<strong>de</strong>n ser que los efectos protectores d<strong>el</strong> <strong>consumo</strong> mo<strong>de</strong>rado contra la muerte prematura<br />

son subestimados simplem<strong>en</strong>te porque <strong>el</strong> número <strong>de</strong> personas consi<strong>de</strong>radas como bebedores<br />

mo<strong>de</strong>rados <strong>en</strong> la mayoría <strong>de</strong> estudios epi<strong>de</strong>miológicos ti<strong>en</strong><strong>de</strong> a sobreestimarse. En su mayoría, los<br />

estudios sólo han examinado <strong>el</strong> <strong>consumo</strong> <strong>de</strong> <strong>alcohol</strong> diario medio, <strong>de</strong>scuidando <strong>las</strong> medidas <strong>de</strong> un<br />

mod<strong>el</strong>o ‘<strong>de</strong> bebida compulsiva’ que es más preval<strong>en</strong>te <strong>de</strong> lo que a m<strong>en</strong>udo se pi<strong>en</strong>sa (por ejemplo<br />

Stockw<strong>el</strong>l et al., 1996). Los efectos b<strong>en</strong>eficiosos d<strong>el</strong> uso diario <strong>de</strong> niv<strong>el</strong> medio bajo se reduc<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong>ormem<strong>en</strong>te si <strong>en</strong> realidad <strong>el</strong> <strong>alcohol</strong> se consume <strong>en</strong> un par <strong>de</strong> ocasiones <strong>de</strong> bebida excesiva a la<br />

semana (Pud<strong>de</strong>y 1999). Por lo tanto los b<strong>en</strong>eficios observados hasta la fecha <strong>en</strong> los estudios<br />

prospectivos <strong>en</strong> realidad se habrían diluido al ser atribuidos a un grupo <strong>de</strong> bebedores <strong>de</strong> los cuales<br />

no todos beb<strong>en</strong> <strong>de</strong> la manera que más los proteje contra la cardiopatía coronaria. Des<strong>de</strong> luego,<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la perspectiva <strong>de</strong>mográfica y no individual, esto pue<strong>de</strong> no t<strong>en</strong>er importancia <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> indicadores <strong>de</strong> <strong>las</strong> consecu<strong>en</strong>cias sanitarias d<strong>el</strong> <strong>alcohol</strong>.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!