MANAAB' EH AK' Q'ORIK POQOMCHI' Q'ORB'AL
MANAAB' EH AK' Q'ORIK POQOMCHI' Q'ORB'AL MANAAB' EH AK' Q'ORIK POQOMCHI' Q'ORB'AL
No conocemos al Ministro de Salud. Ministro de Trabajo Rajpataan Kamanik R = 3ª. persona singular Ajpataan = ministro Kamanik = trabajo Tokoom chik i Rajpataan Kamanik. El Ministro de Trabajo es otro. Minuto Mehq’ Naqeliik rejeh kab’laj k’aam ruuk’ ka’winaq mehq’. Saldremos a las doces horas con cuarenta minutos. Miseria Neb’a’iil Re’ neb’a’iil wilkooj wii’. La miseria en que estamos. Molino Ke’b’al Ke’ = moler -b’al = instrumentalizador Xyoj i ke’b’al b’uuch. Se descompuso el molino de nixtamal. Monarquía Ajawaliil Ma’ q’e’ taj atoob’ i ajawaliil. La monarquía no es muy buena. Moneda Ch’ihch’tumiin Ch’ihch’ = hierro, metal Tumiin = dinero Yu’naak ma’ chab’an taj chik aloq’ ruuk’ ch’ihch’tumiin. Ahora ya no se puede comprar nada con monedas. Monja Blanca Saqb’ahlam Saq = blanco Manaab’ eh Ak’ Q’orik Poqomchi’ Q’orb’al 4 9 89
90 4 0 B’ahlam = jaguar/tipo de orquídea Re’ Saqb’ahlam inkan pan ruyuq’ul aj poqomchi ’ La Monja Blanca se encuentra en región Poqomchi’. Morado Raxkaq ® Raxkaq rub’onil i po’t. El guipil es de color morado. Muerte trágica, repentina Raxkimik Rax = verde Kimik = muerte Ti’ wach i raxkimik. Es triste la muerte trágica. Multicolor Liich’ Xnuloq’ jinaj liich’ johm. Compré un guacal multicolor. Mundo, globo terráqueo Ak’neel Wach = cara, faz, rostro Ak’al = tierra Ayu’ wach ak’neel. En este mundo. Muñeca(o) Ala’s Wilik jinaj rala’s t’uch ixq’un. La niña tiene una muñeca. Musgo - óxido Q’uux K’ahchi’ ruk’o’neem i q’uux i ha’lak’un El niño está jugando el musgo. Nación, país, patria Amaaq’ Re’ Poqomchi’ Amaaq’. La nación Poqomchi’. Negligencia Pitiil Pit = vedar Actualización Lexical Poqomchi’
- Page 33 and 34: 38 1 ( Angulo obtuso Tehtz’u’k
- Page 35 and 36: 40 2 = Area rural Pan Ab’iix Pan
- Page 37 and 38: 42 2 Ave Nacional Tz’ikin Amaaq
- Page 39 and 40: 44 2 4 -b’al = locativo Re’ ak
- Page 41 and 42: 46 2 6 Calculadora Ajlanb’al Ajl
- Page 43 and 44: 48 2 8 Canícula Sujeew Yohb’aal
- Page 45 and 46: 50 2 0 Catarata Jumujha’ Jumuj =
- Page 47 and 48: 52 2 " Chi qunchelaal wilik qatinam
- Page 49 and 50: 54 2 $ Comunidad Lingüística Poqo
- Page 51 and 52: 56 2 & Convivir Ula’inik Ulaa’
- Page 53 and 54: 58 2 ( Cuatrocientos Juniq’ob’
- Page 55 and 56: 60 3 = Ilok’il chik i Ruq’ijil
- Page 57 and 58: 62 3 2 Director(a), guía K’amal
- Page 59 and 60: 64 3 4 Educación Bilingüe Tijinik
- Page 61 and 62: 66 3 6 Esclavo Muun Xaje’ hoj chi
- Page 63 and 64: 68 3 8 Experimento Kemiil Xkib’an
- Page 65 and 66: 70 3 0 Finca Mama’xoraal Mama’
- Page 67 and 68: 72 3 " Ginas/caites Perxijab’ Cha
- Page 69 and 70: 74 3 $ -eel = agentivo Meloneel i t
- Page 71 and 72: 76 3 & Imagen Xipta Wilkeeb’ xipt
- Page 73 and 74: 78 3 ( Interés Rak’uun Tumiin ®
- Page 75 and 76: 80 4 = Kilómetro Hiil Re’ ab’i
- Page 77 and 78: 82 4 2 Libertad de pensamiento Rala
- Page 79 and 80: 84 4 Este maestro está estudiando
- Page 81 and 82: 86 4 6 Marte Kaqch’umiil Kaq = ro
- Page 83: 88 4 8 Nanuq’o’reem rejeh Ma’
- Page 87 and 88: 92 4 " Taq’ab’ = ley, norma -il
- Page 89 and 90: 94 4 $ Ajl = número Chatz’ihb’
- Page 91 and 92: 96 4 & Xnutz’ihb’aaj lajeeb’
- Page 93 and 94: 98 4 ( -b’al = instrumentalizador
- Page 95 and 96: 100 5 = Perjuicio Piix Piix iruk’
- Page 97 and 98: 102 5 2 Pintura B’on Chaloq’ Ch
- Page 99 and 100: 104 5 4 Poblar Amaq’inik ® Ayu
- Page 101 and 102: 106 5 6 Prostitución K’oyomal K
- Page 103 and 104: 108 5 8 Regalo Siih kooch Siih = re
- Page 105 and 106: 110 5 0 Ruk’ulq’ajub’ i tz’
- Page 107 and 108: 112 5 " Tz’ihb’ = escritura Maj
- Page 109 and 110: 114 5 $ Pan sujeewpoh ininq’ijini
- Page 111 and 112: 116 5 & Soñar Ichik’inik Ma’ a
- Page 113 and 114: 118 5 ( Re’ rukamaj i jaaw ajtiq
- Page 115 and 116: 120 6 = Ar kinkamanik pan komoonk
- Page 117 and 118: 122 6 2 Ruk’ihaal b’ehel kik’
- Page 119 and 120: 124 6 4 Venus Ihqen Q’iij Ink’u
- Page 121 and 122: 126 6 -b’al = locativo Xnuloq’
- Page 123 and 124: 6 8
- Page 125 and 126: 130 6 0 Ma’ iraaj taj q’orik i
- Page 127 and 128: 132 6 " Kowiil = salud Naqaloq’om
- Page 129 and 130: 134 6 $ Decreto Legislativo Rutaq
- Page 131 and 132: 136 6 & -ool = agentivo Hoj chihool
- Page 133 and 134: 138 6 ( Re’ keh xkib’an jinaj k
90<br />
4<br />
0<br />
B’ahlam = jaguar/tipo de orquídea<br />
Re’ Saqb’ahlam inkan pan ruyuq’ul aj poqomchi ’<br />
La Monja Blanca se encuentra en región<br />
Poqomchi’.<br />
Morado Raxkaq ®<br />
Raxkaq rub’onil i po’t.<br />
El guipil es de color morado.<br />
Muerte trágica, repentina Raxkimik<br />
Rax = verde<br />
Kimik = muerte<br />
Ti’ wach i raxkimik.<br />
Es triste la muerte trágica.<br />
Multicolor Liich’<br />
Xnuloq’ jinaj liich’ johm.<br />
Compré un guacal multicolor.<br />
Mundo, globo terráqueo Ak’neel<br />
Wach = cara, faz, rostro<br />
Ak’al = tierra<br />
Ayu’ wach ak’neel.<br />
En este mundo.<br />
Muñeca(o) Ala’s<br />
Wilik jinaj rala’s t’uch ixq’un.<br />
La niña tiene una muñeca.<br />
Musgo - óxido Q’uux<br />
K’ahchi’ ruk’o’neem i q’uux i ha’lak’un<br />
El niño está jugando el musgo.<br />
Nación, país, patria Amaaq’<br />
Re’ Poqomchi’ Amaaq’.<br />
La nación Poqomchi’.<br />
Negligencia Pitiil<br />
Pit = vedar<br />
Actualización Lexical Poqomchi’