11.05.2013 Views

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

difusión:
reg<strong>la</strong>s
y
regu<strong>la</strong>ciones,
<strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to
especializado
y
educación. 245 
A
estas
<br />

consideraciones
yo
agregaría:
<strong>la</strong>
forma
concreta
que
adopta
<strong>la</strong>
lucha
de
c<strong>la</strong>ses.
<br />

320.
El
paradigma
que
precede
al
actual
habría
com<strong>en</strong>zado
a
tomar
forma
<br />

básicam<strong>en</strong>te
<strong>en</strong>
<strong>lo</strong>s
años
veinte
y
treinta
d<strong>el</strong>
sig<strong>lo</strong>
XX
y
sería
uno
de
<strong>lo</strong>s
<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos
que
<br />

explicarían
<strong>el</strong>
crecimi<strong>en</strong>to
<strong>lo</strong>grado
por
<strong>la</strong>
economía
de
<strong>lo</strong>s
países
c<strong>en</strong>trales
a
partir
de
<br />

<strong>la</strong>
Segunda
Guerra
Mundial.
<br />

321.
El
factor
c<strong>la</strong>ve
<strong>en</strong>
torno
al
cual
se
reestructuró
este
paradigma
fue
<strong>el</strong>
petróleo
<br />

barato 246 
junto
con
<strong>lo</strong>s
materiales
<strong>en</strong>ergo‐int<strong>en</strong>sivos,
especialm<strong>en</strong>te
<strong>lo</strong>s
plásticos.
<br />

322.
El
mode<strong>lo</strong>
de
efici<strong>en</strong>cia
para
<strong>la</strong>
organización
d<strong>el</strong>
trabajo
<strong>en</strong>
p<strong>la</strong>nta
era
<strong>el</strong>
proceso
<br />

continuo
o
línea
de
<strong>en</strong>samb<strong>la</strong>je
para
<strong>la</strong>
producción
masiva
de
productos
idénticos.
El
tipo
<br />

ideal
de
empresa
era
<strong>la</strong>
“corporación”,
manejada
por
una
jerarquía
administrativa
y
<br />

ger<strong>en</strong>cial,
de
carácter
profesional
y
c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te
separada
de
<strong>la</strong>s
actividades
de
<br />

producción;
su
estructura
incluía
un
departam<strong>en</strong>to
de
investigación
y
desarrol<strong>lo</strong>.
La
<br />

compet<strong>en</strong>cia
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
mercado
tomaba
forma
oligopólica.
Las
ramas
motrices
eran
<strong>la</strong>s
<br />

empresas
gigantes
petroleras,
petroquímicas,
[...]
y
otras
productoras
de
bi<strong>en</strong>es
masivos
<br />

<strong>en</strong>ergo­int<strong>en</strong>sivos
para
<strong>lo</strong>s
mercados
de
consumo
y
militares. 247 
El
crecimi<strong>en</strong>to
<br />

























































<br />

245.
Idem.
<br />

246.
A
propósito
d<strong>el</strong>
petróleo
barato,
según
Car<strong>lo</strong>ta
Pérez,
todo
paradigma
tecno‐económico
se
organiza
<strong>en</strong>
torno
a
<br />

un
factor
c<strong>la</strong>ve.
Este
puede
ser
un
insumo
o
un
conjunto
de
insumos
de
costo
re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te
bajo
y
<br />

desc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te;
de
oferta
ilimitada;
de
múltiple
uso;
y
con
capacidad
para
reducir
<strong>lo</strong>s
costos
d<strong>el</strong>
capital,
d<strong>el</strong>
<br />

trabajo
y
de
<strong>lo</strong>s
productos
(C.
Pérez,
Structural
Change
and...,
op.cit.
p.361;
Las
nuevas
tecno<strong>lo</strong>gías...,
op.cit.
<br />

pp.49‐50).
Este
factor
c<strong>la</strong>ve
habría
sido
<strong>el</strong>
algodón
barato
correspondi<strong>en</strong>te
a
<strong>la</strong>
revolución
industrial
británica
<br />

(primera
onda
de
Kondratieff:
1770s‐80s
a
1830s‐40s);
<strong>el</strong>
carbón
y
<strong>el</strong>
transporte
barato,
a
mediados
d<strong>el</strong>
sig<strong>lo</strong>
XIX
<br />

(segunda
onda
<strong>la</strong>rga
de
Kondratieff:
1830s‐40s
a
1880s‐90s);
<strong>el</strong>
acero
barato,
<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
“B<strong>el</strong>le
Epoque”
(tercera
onda
<br />

<strong>la</strong>rga
de
Kondratieff:
1890s‐1890s
a
1940s);
<strong>la</strong>
<strong>en</strong>ergía
barata
bajo
<strong>la</strong>
forma
de
petróleo
y
otros
materiales
<br />

<strong>en</strong>ergo‐int<strong>en</strong>sivos,
<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
época
de
<strong>la</strong>
post‐guerra
(cuarta
onda
onda
<strong>la</strong>rga
de
Kondratieff:
1930s‐40s
a
1980s‐90s);
y
<br />

<strong>la</strong>
micro<strong>el</strong>ectrónica
barata
que
caracterizaría
<strong>el</strong>
mom<strong>en</strong>to
actual
(quinta
onda
(1980s‐1990s
a
?)
(Christopher
<br />

Freeman
y
Car<strong>lo</strong>ta
Pérez,
Structural
crises
of
adjustm<strong>en</strong>t,
business
cycles
and
investm<strong>en</strong>t
behaviour,
<strong>en</strong>
Technical
<br />

Change
and
Economic
Theory,
Ed.
Pinter
Publishers,
London,
N.Y.,
1988,
pp.50‐54).
En
este
artícu<strong>lo</strong>,
además
de
<br />

hacer
una
breve
descripción
de
cada
período,
se
seña<strong>la</strong>n
<strong>la</strong>s
características
de
cada
uno
de
<strong>el</strong><strong>lo</strong>s
<strong>en</strong>
re<strong>la</strong>ción
con
<br />

varios
parámetros
como:
ramas
de
mayor
desarrol<strong>lo</strong>
e
infraestructura
que
involucran,
factor
c<strong>la</strong>ve,
formas
de
<br />

organización,
etcétera.
Las
primeras
fechas
indican
cuando
aparec<strong>en</strong>
<strong>la</strong>s
nuevas
innovaciones
y
<strong>la</strong>s
segundas,
<br />

cuando
comi<strong>en</strong>zan
a
decaer.
<br />

247.
La
autora
distingue
tres
tipos
de
ramas:
motrices,
vectoras
e
inducidas,
<strong>la</strong>s
ramas
motrices
son
<strong>la</strong>s
<br />

responsables
de
<strong>la</strong>
producción
d<strong>el</strong>
factor
c<strong>la</strong>ve
y
otros
insumos
directam<strong>en</strong>te
re<strong>la</strong>cionados
con
éste.
En
<strong>el</strong>
caso
<br />

m<strong>en</strong>cionado
<strong>la</strong>s
grandes
empresas
petroleras
y
petroquímicas;
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
actual
paradigma,
<strong>la</strong>s
fábricas
productoras
de
<br />

semiconductores.
Las
ramas
vectoras
son
<strong>la</strong>s
que
hac<strong>en</strong>
uso
int<strong>en</strong>sivo
d<strong>el</strong>
factor
c<strong>la</strong>ve:
automóviles,
tractores,
y
<br />

artícu<strong>lo</strong>s
<strong>el</strong>éctricos
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
caso
d<strong>el</strong>
paradigma
anterior;
computadoras,
equipos
de
t<strong>el</strong>ecomunicación
e
industrias
de
<br />

software
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
caso
d<strong>el</strong>
paradigma
actual.
Estas
ramas
induc<strong>en</strong>
a
una
serie
de
inversiones
para
cubrir
sus
nuevos
<br />

requerimi<strong>en</strong>tos
de
insumos
y
servicios
especializados.
En
<strong>el</strong>
caso
d<strong>el</strong>
automóvil
f<strong>lo</strong>recieron
<strong>lo</strong>s
fabricantes
de
<br />

partes
y
de
insumos
de
metal,
cuero,
vidrio,
espejo,
plástico,
por
un
<strong>la</strong>do
y,
por
<strong>el</strong>
otro,
se
desarrol<strong>la</strong>ron
<strong>lo</strong>s
talleres
<br />

mecánicos,
<strong>la</strong>s
gasolineras
e
infinidad
de
otras
actividades
que
acompañaron
<strong>la</strong>s
transformación
d<strong>el</strong>
automóvil
y
<br />

<strong>lo</strong>s
camiones
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
principal
medio
de
transporte
para
personas
y
carga.
Algo
simi<strong>la</strong>r
ocurre
ahora
con
<strong>la</strong>s
<br />

computadoras.
La
infraestructura,
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
caso
d<strong>el</strong>
paradigma
d<strong>el</strong>
petróleo
barato,
era
es<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te
<strong>la</strong>s
redes
de
<br />

autopistas
y
carreteras;
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
actual,
<strong>la</strong>s
redes
de
t<strong>el</strong>ecomunicaciones.
Las
ramas
inducidas
surg<strong>en</strong>
como
<br />

consecu<strong>en</strong>cia
d<strong>el</strong>
crecimi<strong>en</strong>to
de
<strong>la</strong>s
ramas
vectoras
y
son
complem<strong>en</strong>tarias
a
<strong>el</strong><strong>la</strong>s;
y
su<strong>el</strong><strong>en</strong>
utilizar
precisam<strong>en</strong>te
<br />

- - 96

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!