11.05.2013 Views

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

econocido
por
<strong>el</strong>
g<strong>en</strong>eral
Torres,
seguidor
de
Ovando,
qui<strong>en</strong>
se
adueñó
d<strong>el</strong>
poder
tres
<br />

días
más
tarde,
con
<strong>el</strong>
apoyo
de
<strong>la</strong>
c<strong>la</strong>se
obrera
y
<strong>el</strong>
estudiantado.
Se
abrió
así
una
<br />

etapa
reformista:
nacionalización
de
<strong>la</strong>s
compañías
petroleras,
política
exterior
<br />

antimperialista,
formación
de
un
gabinete
izquierdista
y
<strong>la</strong>
medida
más
importante
de
<br />

todas:
<strong>la</strong>
creación
de
una
Asamblea
Popu<strong>la</strong>r
con
una
repres<strong>en</strong>tación
<br />

predominantem<strong>en</strong>te
obrera.
<br />

98.
Pero,
como
Torres
no
hizo
ningún
esfuerzo
por
desmontar
<strong>el</strong>
aparato
militar
<br />

‐depurándo<strong>lo</strong>
de
sus
cuadros
más
reaccionarios‐,
ni
tampoco
se
decidió
a
armar
al
<br />

pueb<strong>lo</strong>,
<strong>la</strong>
derecha
castr<strong>en</strong>se
<strong>en</strong>cabezada
por
<strong>el</strong>
coron<strong>el</strong>
Hugo
Banzer
<strong>lo</strong>
destituyó
<strong>el</strong>
21
<br />

de
agosto
de
1971,
a
m<strong>en</strong>os
de
un
año
de
gobierno,
y
<strong>el</strong>
pueb<strong>lo</strong>
desarmado
nada
pudo
<br />

hacer
por
revertir
esa
situación. 102 
<br />

10. TRIUNFO DE LA UNIDAD POPULAR EN CHILE<br />

99.
Mi<strong>en</strong>tras
se
debilitaba
<strong>en</strong>
varios
países
<strong>el</strong>
movimi<strong>en</strong>to
guerrillero
rural
‐cuyo
golpe
<br />

más
duro
había
sido
<strong>la</strong>
caída
d<strong>el</strong>
Che
<strong>en</strong>
Bolivia‐
y
se
producía
un
auge
de
<strong>la</strong>s
<br />

experi<strong>en</strong>cias
guerrilleras
urbanas
<strong>en</strong>
Uruguay
y
Arg<strong>en</strong>tina,
ocurre
otro
hecho
que
<br />

conmueve
a
<strong>la</strong>
<strong>izquierda</strong>
<strong>la</strong>tinoamericana
y
mundial:
<strong>el</strong>
triunfo
<strong>el</strong>ectoral
de
Salvador
<br />

All<strong>en</strong>de
<strong>en</strong>
Chile
<strong>en</strong>
septiembre
de
1970
‐primera
vez
<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
historia
d<strong>el</strong>
mundo
<br />

occid<strong>en</strong>tal
<strong>en</strong>
que
un
candidato
marxista
llegaba
a
través
de
<strong>la</strong>s
urnas
a
ser
presid<strong>en</strong>te
<br />

de
<strong>la</strong>
República‐.
Esta
inédita
experi<strong>en</strong>cia
crea
una
gran
o<strong>la</strong>
de
simpatía
a
su
favor.
Era
<br />

<strong>el</strong>
mom<strong>en</strong>to
<strong>en</strong>
que
<strong>la</strong>
<strong>izquierda</strong>
europea
buscaba
cómo
transitar
al
socialismo
por
<strong>la</strong>
<br />

vía
democrática.
<br />

100.
Si
<strong>la</strong>
revolución
cubana
había
fortalecido
<strong>la</strong>s
posiciones
partidarias
de
<strong>la</strong>
lucha
<br />

armada,
<strong>el</strong>
triunfo
de
All<strong>en</strong>de
sirvió
de
argum<strong>en</strong>to
para
qui<strong>en</strong>es
def<strong>en</strong>dían
<strong>la</strong>
vía
<br />

pacífica,
pero
no
fue
por
mucho
tiempo,
ya
que
<strong>la</strong>
experi<strong>en</strong>cia
duró
ap<strong>en</strong>as
tres
años.
<br />

Muchos
olvidaron
que
se
había
conquistado
<strong>el</strong>
gobierno
y
no
<strong>el</strong>
poder;
que
<strong>lo</strong>s
poderes
<br />

legis<strong>la</strong>tivo
y
judicial
estaban
<strong>en</strong>
manos
de
<strong>la</strong>s
fuerzas
opositoras;
y
que
<strong>el</strong>
pi<strong>la</strong>r
<br />

fundam<strong>en</strong>tal
d<strong>el</strong>
estado
burgués:
<strong>el</strong>
ejército,
se
mant<strong>en</strong>ía
intacto,
protegido
por
<strong>el</strong>
<br />

l<strong>la</strong>mado
Estatuto
de
Garantías
Constitucionales,
por
<strong>el</strong>
cual
<strong>el</strong>
gobierno
de
Salvador
<br />

All<strong>en</strong>de
se
había
comprometido
a
no
tocar
a
<strong>la</strong>s
fuerzas
armadas,
<strong>la</strong>
educación
y
<strong>lo</strong>s
<br />

medios
de
comunicación.
Este
fue
<strong>el</strong>
compromiso
exigido
por
<strong>la</strong>
Democracia
Cristiana
<br />

para
apoyar
su
ratificación
<strong>en</strong>
<strong>el</strong>
par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to. 103 
<br />

























































<br />

102.
Sobre
este
tema
ver:
R<strong>en</strong>é
Zavaleta,
El
poder
dual
<strong>en</strong>
América
Latina,
Sig<strong>lo</strong>
XXI,
México,
1973,
Capítu<strong>lo</strong>
IV:
<br />

Algunos
problemas
izquierdistas
<strong>en</strong>
torno
al
gobierno
de
Torres
<strong>en</strong>
Bolivia,
pp.169‐270
<br />

103.
En
Chile
podía
ser
<strong>el</strong>ecto
presid<strong>en</strong>te
<strong>el</strong>
candidato
que
obtuviera
<strong>la</strong>
mayoría
re<strong>la</strong>tiva
de
<strong>lo</strong>s
votos
siempre
que
<br />

éste
fuera
ratificado
por
<strong>el</strong>
par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to.
Aunque
había
sido
una
tradición
ratificar
siempre
al
candidato
con
mayoría
<br />

re<strong>la</strong>tiva,
por
<strong>la</strong>
excepcionalidad
d<strong>el</strong>
caso
de
All<strong>en</strong>de
no
se
descartaba
que
esa
situación
pudiese
variar.
En
Chile
se
<br />

discutía
mucho
<strong>en</strong>
esa
época
acerca
d<strong>el</strong>
carácter
de
c<strong>la</strong>se
d<strong>el</strong>
Partido
Democratacristiano.
Sectores
de
<strong>la</strong>
<strong>izquierda</strong>,
<br />

basándose
<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
heterog<strong>en</strong>eidad
social
de
su
militancia,
que
iba
desde
<strong>el</strong>
pob<strong>la</strong>dor
y
<strong>el</strong>
obrero
hasta
<strong>el</strong>
burgués,
<br />

hab<strong>la</strong>ban
de
un
partido
pluric<strong>la</strong>sista.
Otros,
<strong>en</strong>tre
qui<strong>en</strong>es
me
<strong>en</strong>contraba,
sost<strong>en</strong>íamos
que
<strong>el</strong>
carácter
de
c<strong>la</strong>se
de
<br />

un
partido
no
se
mide
por
<strong>el</strong>
orig<strong>en</strong>
social
de
su
militancia,
sino
por
<strong>el</strong>
carácter
de
c<strong>la</strong>se
d<strong>el</strong>
proyecto
político
y
<br />

social
que
levanta.
Y,
<strong>en</strong>
este
s<strong>en</strong>tido,
<strong>el</strong>
“Estatuto
de
Garantías
Constitucionales”
era
e<strong>lo</strong>cu<strong>en</strong>te
<strong>en</strong>
cuanto
al
<br />

carácter
de
c<strong>la</strong>se
burgués
de
ese
partido.
<br />

- - 51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!