11.05.2013 Views

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

haciendo posible lo imposible. la izquierda en el umbral ... - Rebelión

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

p<strong>la</strong>ntea
que
Marx
se
equivocó,
que
<strong>la</strong>
tasa
de
ganancias
no
bajó
a
<strong>lo</strong>
<strong>la</strong>rgo
de
<strong>la</strong>
historia
<br />

d<strong>el</strong>
capitalismo
‐como
supuestam<strong>en</strong>te
él
p<strong>la</strong>ntea‐,
sino
que
subió
<strong>en</strong>
<strong>lo</strong>s
l<strong>la</strong>mados
“años
<br />

dorados” 818 
y
aunque
volvió
a
caer
<strong>en</strong>
<strong>lo</strong>s
años
de
crisis
de
<strong>lo</strong>s
set<strong>en</strong>ta,
ha
vu<strong>el</strong>to
a
<br />

recuperarse
luego
de
<strong>el</strong><strong>la</strong>.
Lo
que
estos
críticos
superficiales
no
v<strong>en</strong>
es
que
Marx
no
<br />

p<strong>la</strong>ntea
que
<strong>la</strong>
tasa
bajará
necesariam<strong>en</strong>te,
sino
que
su
t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia
es
a
bajar,
pero
al
<br />

mismo
tiempo
seña<strong>la</strong>
cómo
<strong>el</strong>
capitalismo
busca
fórmu<strong>la</strong>s
para
contrarrestar
<strong>lo</strong>s
<br />

efectos
de
esta
ley
y
cómo
<strong>lo</strong>s
obreros
luchan
contra
<strong>la</strong>s
medidas
que
adopta
<strong>la</strong>
c<strong>la</strong>se
<br />

capitalista 819 .
<br />

1012.
Fue
Marx
y
no
otro
autor
<strong>el</strong>
que
escribió
<strong>lo</strong>
sigui<strong>en</strong>te:
[...]
<strong>la</strong>
dificultad
que
se
nos
<br />

pres<strong>en</strong>ta
no
es
ya
<strong>la</strong>
que
ha
ocupado
a
<strong>lo</strong>s
economistas
hasta
<strong>el</strong>
día
de
hoy
­<strong>la</strong>
de
explicar
<br />

<strong>la</strong>
baja
de
<strong>la</strong>
tasa
de
ganancia­
sino
<strong>la</strong>
inversa:
explicar
por
qué
esa
baja
no
es
mayor
y
<br />

más
rápida.
Deb<strong>en</strong>
actuar
influ<strong>en</strong>cias
contrarrestantes
que
interfier<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
acción
de
<strong>la</strong>
ley
<br />

g<strong>en</strong>eral
y
<strong>la</strong>
anu<strong>la</strong>n,
dándole
<strong>el</strong>
carácter
de
una
t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia,
razón
por
<strong>la</strong>
cual
también
<br />

hemos
calificado
a
<strong>la</strong>
baja
de
<strong>la</strong>
tasa
g<strong>en</strong>eral
de
ganancia
de
baja
t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cial 820 .
<br />

1013.
El
desarrol<strong>lo</strong>
concreto
que
asume
<strong>el</strong>
capitalismo
só<strong>lo</strong>
se
<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de
si
se
toman
<strong>en</strong>
<br />

cu<strong>en</strong>ta
todos
estos
factores:
tanto
<strong>la</strong>
ley
t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cial
como
<strong>la</strong>s
causas
<br />

contrarrestantes.
<br />

1014.
Este
determinismo
de
nuevo
tipo
‐que
nada
ti<strong>en</strong>e
que
ver
con
<strong>el</strong>
determinismo
<br />

de
<strong>la</strong>s
ci<strong>en</strong>cias
naturales
de
<strong>la</strong>
época
de
Marx‐
deja
un
espacio
para
<strong>la</strong>
acción
d<strong>el</strong>
<br />

hombre
<strong>en</strong>
<strong>la</strong>
historia.
Recordemos
que
para
Marx
<strong>la</strong>
lucha
de
c<strong>la</strong>ses
es
<strong>el</strong>
motor
de
<strong>la</strong>
<br />

historia.
Lo
que
<strong>el</strong>
autor
hace
es
proporcionarnos
<strong>lo</strong>s
conocimi<strong>en</strong>tos
que
nos
permit<strong>en</strong>
<br />

ver
<strong>en</strong>
qué
lugar
t<strong>en</strong>emos
que
combatir
para
que
nuestro
actuar
sea
más
eficaz,
<br />

porque
sí
debemos
combatir 821 
para
transformar
<strong>el</strong>
mundo
contra
<strong>la</strong>
tesis
<br />

evolucionista
mecanicista
de
<strong>la</strong>
que
se
deducía
<strong>el</strong>
adv<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to
d<strong>el</strong>
socialismo
como
<br />

fruto
de
<strong>la</strong>s
contradicciones
inher<strong>en</strong>tes
al
capitalismo. 822 
<br />

1015.
El
haber
descubierto
este
nuevo
tipo
de
determinismo
fue
<strong>lo</strong>
que
le
permitió
a
<br />

Marx
compr<strong>en</strong>der
cómo
funcionaba
<strong>el</strong>
régim<strong>en</strong>
capitalista
de
su
época
y
hacia
dónde
<br />

























































<br />

818 .
D<strong>en</strong>ominación
que
da
<strong>el</strong>
historiador
inglés
Eric
Howsbawm
a
<strong>lo</strong>s
años
que
sigu<strong>en</strong>
a
<strong>la</strong>
Segunda
Guerra
<br />

Mundial
y
se
exti<strong>en</strong>d<strong>en</strong>
hasta
comi<strong>en</strong>zos
de
<strong>lo</strong>s
set<strong>en</strong>ta.
<br />

819 .
Aunque
no
comparta
todos
sus
criterios,
recomi<strong>en</strong>do
leer
<strong>el</strong>
libro
de
Harry
Cleaver,
Una
lectura
política
de
<br />

"El
Capital",
Ed.
Fondo
de
Cultura
Económica,
México,
1985,
que
pone
<strong>el</strong>
ac<strong>en</strong>to
<strong>en</strong>
cómo
<strong>la</strong>
lucha
de
c<strong>la</strong>ses
es
<strong>la</strong>
<br />

que
va
determinando
<strong>la</strong>
evolución
d<strong>el</strong>
capitalismo.
<br />

820 .
K.
Marx,
El
Capital
Tomo
III,
vol.6,
Sig<strong>lo</strong>
XXI,
México,
1976,
p.297.
<br />

821 .
L.
Althusser,
Positions,
op.cit.
p.160.
<br />

822 .
Sobre
este
tema
ver
L.
Althusser:
Para
leer
El
Capital,
op.cit.
pp.197‐209;
Positions,
op.cit.
pp.151‐166;
<br />

Marta
Harnecker,
Marxismo
y
humanismo,
<strong>en</strong>
Papers
Nº50,
Universidad
Autónoma
de
Barce<strong>lo</strong>na,
1996,
<br />

pp.127‐129.
<br />

- - 234

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!