seis poemas galegos - Consello da Cultura Galega

En Madrid emprende unha nova vida. Estudia bacharelato e Filosofía e
Letras, mentres escribe os seus primeiros versos, que publicará anos despois.
Segundo Elsie, Ernesto mantén unha serie de relacións de amizade con algúns
dos seus profesores: Américo Castro, Tomás Navarro, José Fernández
Montesinos, a quen despois atopará no exilio en USA. Asiste ás sesións do
Ateneo, para escoitar ós escritores da Xeración do 98, conversa con Juan
Ramón Jiménez e mestúrase no ambiente dos escritores da Xeración do 27.
Especial relación mantén con Manuel Altolaguirre, Luis Rosales e, sobre todo,
con Federico.
Ernesto, mozo nacionalista e opositor estudiantil á dictadura de Primo
de Rivera, asiste ás confrontacións políticas na rúa e coñece persoalmente ó
autor de Romancero gitano en 1931, nun dos moitos actos que organizaba
a oposición política nos albores da República, aínda que seguía o seu ronsel
literario desde había tempo. Lorca acababa de vir de Nova York e Cuba e
era requirido na redacción de periódicos e tertulias. Escribe a Oda a Walt
Whitman e a obra teatral El público, mentres que os acontecementos da
política española se precipitan: exilio e morte de Primo de Rivera, o Pacto
de San Sebastián, a reposición na súa cátedra de Granada do seu amigo
Fernando de los Ríos, destinado a participar activamente nas forzas liberais
e republicanas, a sublevación republicana contra a monarquía en Jaca.
Guerra da Cal coñece persoalmente a este múltiple Lorca nun momento
de exaltación republicana, posiblemente na terraza do café Granja «El
Henar», na rúa de Alcalá, tertulia á que asisten tamén, por certo, galegos
como Rafael Dieste ou Laxeiro. O poeta granadino acababa de representar
La zapatera prodigiosa, en versión de cámara, ó tempo que R. Alberti, no
teatro da Zarzuela, puña en escena El hombre deshabitado.
En abril de 1931 cae a monarquía e García Lorca segue agrandando a
súa sona, xa unha lenda en vida. Publica Poema del cante jondo a finais de
maio de 193154 , cun comentario eloxioso de Eugenio Montes, o poeta galego
de Versos a tres cás o neto. Pero foi Ernesto, de entre os amigos galegos,
quen exerceu máis influencia en Federico. Opinión esta reiterada, unha e
outra vez, por Blanco-Amor. Federico sentiuse fascinado por este mozo ben
parecido, espigado, intelixente e apaixonado pola súa terra. Carlos Morla
Lynch, encargado chileno de negocios en España, defíneo así:
54 Lorca dedicoulle a Ernesto un dos exemplares (Edicións Ulises, Madrid, 1931): «A Ernesto.
Recuerdo cariñoso de Federico García Lorca 1921-1931». Reproducido en PAVANA RITUAL
PARA UM POETA ASSASSINADO - GRANADA 1936, Ernesto Guerra da Cal (Estoril, Tipografía
Mello Rosa, 1984). Tamén en Landeira Yrago, 1986a, p. 123.
79