seis poemas galegos - Consello da Cultura Galega

ealidade favorable ós marxinados. Os prados verdes, o Miño correndo
docemente, a gaita galega cos seus sons de mel, o val mol e dondo conformarían
o carácter triste dos galegos. As cidades de Betanzos e Ferrol, coas
súas fermosas rías; A Coruña, cos miradoiros de cristal e a Torre de Hércules;
Santiago, co seu pasmo ante o Pórtico da Gloria e a igrexa de San Martiño
Pinario.
Pero García Lorca protesta tamén pola sorte dos desherdados, veta substancial
da súa literatura posterior. Ante a contemplación duns rapaciños,
palidamente raquíticos e enganidos, xogando nos patios do hospicio, renega
dos «bandidos de levita», que venden a beneficiencia a tan baixo prezo,
xogando con seres inocentes, dolorosamente tristes.
1.2. Segunda viaxe de Lorca a Galicia
Federico trasládase á Residencia de Estudiantes, en Madrid, para proseguir
os seus estudios. Alí vai residir durante os meses do curso e terá lugar
un novo encontro con Galicia, pola vía da música popular. Sabemos
que García Lorca fixera estudios musicais co seu primeiro profesor de piano
en Granada e, ó morrer este, comeza a súa amizade con Falla, mestre a
quen admira e co que continúa a aprender os segredos da música.
Cando chega á Residencia, atópase con dúas persoas estudiosas da etnografía
e do folclore e, como oínte e condiscípulo, vai relacionarse con
formas e letras musicais do noso folclore. Estamos a falar do asturiano Eduardo
Martínez Torner e do galego Xesús Bal y Gay, musicólogos da Residencia
de Estudiantes. Improvisaría, á súa beira, cantigas do folclore musical
galego, recompiladas por eles no Cancionero gallego 10 . Isto explica, por
exemplo, que Lorca interprete nas aulas da Columbia University de New
York en 1929, diante de Federico de Onís, o «Romance de don Boyso» 11 ,
que el mesmo harmoniza, e que xa antes, en 1923, na súa casa de Granada,
pola festa de Reis, incluíra no seu repertorio musical dúas cantigas galegas
de Afonso o Sabio; tamén, en anos posteriores, incorporaría outras cantigas:
«Nosa Señora da Barca», «Asubía, que fai vento», o romance «Estando
cosendo na niña almohada» e o cantar «Campanas de Bastabales», barcarolas
e cantigas de amigo de Martín Códax, etc. 12
10 Franco Grande e Landeira Yrago, 1974, p. 284.
11 Cantar coñecido en Galicia no século XIX, segundo R. Menéndez Pidal e recollido tamén
por R. Cabanillas en Camiños no tempo.
12 Gibson, 1987, p. 175.
20