seis poemas galegos - Consello da Cultura Galega
seis poemas galegos - Consello da Cultura Galega seis poemas galegos - Consello da Cultura Galega
ecorren los caminos; la poesía era tiernísima y estaba verdaderamente transida de lluvia y de melancolía galaicas» 188 . Pero sobrevén a circunstancia feliz para a literatura galega: a íntima amizade con Ernesto Pérez Güerra. Esta amizade é decisiva (lembremos que foi Blanco-Amor quen afirmou e reafirmou esta influencia, «incitadora» nos poemas). A data exacta da escritura é importante para a fixación dos textos, pero a razón da creación dos mesmos é fundamental. Sabemos que á volta da súa viaxe a Compostela en maio do 1932, Lorca está disposto a escribir os poemas en galego e, nestes momentos, a amizade con Ernesto está xa consolidada189 . Aproximemos un pouco máis a data destes poemas. En liñas xerais, estamos de acordo coas dadas por Andrew A. Anderson, na súa edición crítica deste poemario. Podiamos mesmo diferenciar dúas fases: a data da escritura dos posibles borradores de García Lorca e a posterior colaboración lingüística con Guerra da Cal. «Madrigal» puido escribilo Lorca en Santiago ou ó volver a Madrid, despois da súa estadía en Santiago. O autógrafo conservado é unha copia en limpo, escrita en novembro de 1932 por Lorca na trastenda dun comercio de gramolas que Luís Manteiga tiña en Lugo, ante a ollada atenta dos seus «asesores» linguísticos, Francisco Lamas e Luís Manteiga. Federico partiría dun borrador previo ou tamén puido trasladalo directamente da súa memoria ó papel. «Romaxe e Noiturnio» podían ser escritos en 1933190 . O primeiro, copiado no dorso dunha invitación, dirixida a Lorca polo Embaixador de Portugal, para concertar unha cita con Julio Dantas, o 9 de maio de 1933. Lorca marcha para América o 13 de outubro, polo que puido ser escrito antes da viaxe. Reforza esta tese o episodio do afogado no verán do 33 no río Sil, ó seu paso por terras de León, que González Alegre sitúa nun día de agosto. «Noiturnio», segundo Andrew A. Anderson, tivo que escribirse tamén por estas datas, pois a letra de ambos os dous poemas é idéntica. «Cantiga do neno» está inspirada na estadía porteña de Federico, polo tanto puido ser escrita despois da chegada do poeta, en marzo de 1934. O 188 Vid. Martínez-Barbeito, 1945. Cito por Grial, nº. 43, xaneiro-febreiro-marzo, 1974, p. 96 (revista na que se reproduce integramente o seu artigo de 1945). 189 Para esta complexa composición e elaboración deste poemario, vid. Anderson, 1988. 190 Data dun posible borrador lorquiano. Aínda que a colaboración lingüística con Guerra da Cal, se é verdade o que el afirma (vid. Franco Grande, 1985a), puidera suceder en 1934. 162
dorso da carta no que está redactada ten a data do 9 de novembro e podía estar agardando a Lorca do seu regreso de América, enriba do seu despacho. «Canzón de cuna» está escrita coa mesma letra que a anterior e os primeiros versos apógrafos de «Danza da lúa», polo que estes textos tamén puideron ser escritos á volta de Lorca de América191 , isto é, en 1934. Estes autógrafos e apógrafos embarcaron con Blanco-Amor para América, quen os conservou durante moitos anos, mentres o críticos e comentaristas facían cábalas sobre os poemas. Coñecían os orixinais algunhas persoas do contorno íntimo de Eduardo: os seus alumnos das clases de literatura galega, que pasaban polo seu departamento. En contadas ocasións foron sacados da súa casa, a non ser para ser expostos noutros ámbitos da súa familiaridade, como ocorreu en 1959 no Centro Galego de Buenos Aires, ante a ollada curiosa de Otero Pedrayo. Non esquezamos que o Centro Galego era como a súa segunda casa, onde desenvolvía o seu labor galeguista. Estes orixinais quedaron en poder, como xa se dixo, da Deputación Provincial de Ourense, que mercou a biblioteca do escritor auriense, e foron dados a coñecer en facsímile por Landeira Yrago en 1985. 3.3.4. Tese blancoamoriana: autoría lingüística e literaria dos Seis poemas galegos De novo, queremos prestar atención ó prologo que Blanco-Amor antepón ós Seis poemas galegos, publicados na Editorial Nós en 1935. Blanco-Amor quere deixar claro que Federico é o autor dos poemas e reduce a súa intervención nos mesmos. Isto vai contradicir, como exporemos máis adiante, as teses de Guerra da Cal, que si sobrevalorou a súa, sorprendentemente despois da morte de Blanco-Amor e cando se deron a coñecer os orixinais dos poemas, boa parte deles escritos coa súa letra. Non nos enganemos. Eduardo coñecía perfectamente cal era o nivel de penetración de Lorca no galego. Pasou con el moitos momentos e leu con el tamén textos de autores portugues e galegos. A tese blancoamoriana, máis interesante, é máis ampla e vai á cerna da cuestión, máis alá de ortografías: Federico quedara seducido non só polo idioma, senón pola paisaxe, a música e a literatura galegas, os amigos. 191 Aínda que, para o caso de «Danza da lúa», Lorca podería ter escrito un borrador previo, que explicaría a vaga referencia desta poesía na entrevista de Rodríguez Lence en Buenos Aires, sobre unha noite de lúa en Santiago. Mesmo é máis crible que a citara de memoria. 163
- Page 112 and 113: Gracias, Federico. Ya sabes que yo
- Page 114 and 115: Caricatura de Blanco-Amor, realizad
- Page 116 and 117: Eduardo Blanco-Amor, Edición do au
- Page 118 and 119: Federico fotografado por Blanco-Amo
- Page 120 and 121: Outra foto que Eduardo lle sacou a
- Page 122 and 123: Outra foto da serie de García Lorc
- Page 124 and 125: Outra foto, da serie tirada por Bla
- Page 126 and 127: Federico García Lorca cos seus sob
- Page 128 and 129: Federico García Lorca con súa nai
- Page 130 and 131: Foto de García Lorca, conservada p
- Page 132 and 133: Casa do poeta en Fuente Vaqueros, n
- Page 134 and 135: 134
- Page 136 and 137: Camelia branca do ar Camelia branca
- Page 138 and 139: ¡Ay ruada, ruada, ruada Ay ruada,
- Page 140 and 141: O vento deixaba camelias de soma na
- Page 142 and 143: PE: V. Canzón de cuna pra Rosalía
- Page 144 and 145: PE: AP/A: VI. Danza da lúa en Sant
- Page 146 and 147: 3.2. O Prólogo de E. Blanco-Amor
- Page 148 and 149: paisaje espiritual, que es la sauda
- Page 150 and 151: Blanco-Amor, para ir minando esta r
- Page 152 and 153: Blanco-Amor está de volta en Galic
- Page 154 and 155: libro imprevisto, unha das formas n
- Page 156 and 157: traron moitos poetas mozos na cerca
- Page 158 and 159: nos lindeiros entre a lírica galeg
- Page 160 and 161: Era o Sil que o mesmo García Lorca
- Page 164 and 165: Blanco-Amor estaba tan seguro na s
- Page 166 and 167: «La verdad es que, a pesar de habe
- Page 168 and 169: «Madrigal»: v. 5 Chove en Santiag
- Page 170 and 171: A anteposición do posesivo miña
- Page 172 and 173: Galicia Chove en Sant-Iago. Ahora,
- Page 174 and 175: Aceptamos tamén a explicación que
- Page 176 and 177: ?Quién 222 fire caval de pedra Na
- Page 178 and 179: Despois de ver os orixinais autógr
- Page 180 and 181: Na miña entrevista con Guerra da C
- Page 182 and 183: A revista Ser, semanario galego de
- Page 184 and 185: 184
- Page 186 and 187: ni en duros ceños de abatidas cruc
- Page 188 and 189: Nas súas entrevistas, unha e outra
- Page 190 and 191: «La llorada por Boabdil, que en la
- Page 192 and 193: 4.2. Eduardo Blanco-Amor: embaixado
- Page 194 and 195: gencia el LIBRO DE POEMAS y los 6 P
- Page 196 and 197: 4.3. Blanco-Amor, testemuña dos Se
- Page 198 and 199: seu transfondo melancólico. Nada d
- Page 200 and 201: Ya florece en el Poema de Mio Cid:
- Page 202 and 203: En medio de la plaza, la luna que n
- Page 204 and 205: Algúns titulares dos artigos de Bl
- Page 206 and 207: Non pretendo ser orixinal: sigo a t
- Page 208 and 209: Comecemos pola mesma disposición d
- Page 210 and 211: deste pórtico amoroso. A tradició
dorso <strong>da</strong> carta no que está re<strong>da</strong>cta<strong>da</strong> ten a <strong>da</strong>ta do 9 de novembro e podía<br />
estar agar<strong>da</strong>ndo a Lorca do seu regreso de América, enriba do seu despacho.<br />
«Canzón de cuna» está escrita coa mesma letra que a anterior e os<br />
primeiros versos apógrafos de «Danza <strong>da</strong> lúa», polo que estes textos tamén<br />
puideron ser escritos á volta de Lorca de América191 , isto é, en 1934.<br />
Estes autógrafos e apógrafos embarcaron con Blanco-Amor para América,<br />
quen os conservou durante moitos anos, mentres o críticos e comentaristas<br />
facían cábalas sobre os <strong>poemas</strong>. Coñecían os orixinais algunhas persoas<br />
do contorno íntimo de Eduardo: os seus alumnos <strong>da</strong>s clases de literatura<br />
galega, que pasaban polo seu departamento. En conta<strong>da</strong>s ocasións foron<br />
sacados <strong>da</strong> súa casa, a non ser para ser expostos noutros ámbitos <strong>da</strong> súa<br />
familiari<strong>da</strong>de, como ocorreu en 1959 no Centro Galego de Buenos Aires,<br />
ante a olla<strong>da</strong> curiosa de Otero Pedrayo. Non esquezamos que o Centro<br />
Galego era como a súa segun<strong>da</strong> casa, onde desenvolvía o seu labor galeguista.<br />
Estes orixinais que<strong>da</strong>ron en poder, como xa se dixo, <strong>da</strong> Deputación<br />
Provincial de Ourense, que mercou a biblioteca do escritor auriense, e foron<br />
<strong>da</strong>dos a coñecer en facsímile por Landeira Yrago en 1985.<br />
3.3.4. Tese blancoamoriana: autoría lingüística e literaria dos Seis<br />
<strong>poemas</strong> <strong>galegos</strong><br />
De novo, queremos prestar atención ó prologo que Blanco-Amor<br />
antepón ós Seis <strong>poemas</strong> <strong>galegos</strong>, publicados na Editorial Nós en 1935.<br />
Blanco-Amor quere deixar claro que Federico é o autor dos <strong>poemas</strong> e<br />
reduce a súa intervención nos mesmos. Isto vai contradicir, como exporemos<br />
máis adiante, as teses de Guerra <strong>da</strong> Cal, que si sobrevalorou a súa,<br />
sorprendentemente despois <strong>da</strong> morte de Blanco-Amor e cando se deron a<br />
coñecer os orixinais dos <strong>poemas</strong>, boa parte deles escritos coa súa letra.<br />
Non nos enganemos. Eduardo coñecía perfectamente cal era o nivel<br />
de penetración de Lorca no galego. Pasou con el moitos momentos e leu<br />
con el tamén textos de autores portugues e <strong>galegos</strong>. A tese blancoamoriana,<br />
máis interesante, é máis ampla e vai á cerna <strong>da</strong> cuestión, máis alá de ortografías:<br />
Federico que<strong>da</strong>ra seducido non só polo idioma, senón pola paisaxe,<br />
a música e a literatura galegas, os amigos.<br />
191 Aín<strong>da</strong> que, para o caso de «Danza <strong>da</strong> lúa», Lorca podería ter escrito un borrador previo,<br />
que explicaría a vaga referencia desta poesía na entrevista de Rodríguez Lence en Buenos Aires,<br />
sobre unha noite de lúa en Santiago. Mesmo é máis crible que a citara de memoria.<br />
163