inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica
inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica
inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>de</strong> Dworkin es que los principios son vincu<strong>la</strong>ntes para los jueces y, por<br />
tanto, cuando los jueces hac<strong>en</strong> uso <strong>de</strong> <strong>el</strong>los, lo que hac<strong>en</strong> es aplicar<br />
normas <strong>jurídica</strong>s obligatorias, <strong>el</strong>lo es, <strong>de</strong>rechos y <strong>de</strong>beres.<br />
3.4. Antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> <strong>la</strong> tesis <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>svincu<strong>la</strong>ción o separación<br />
La tesis <strong>de</strong> <strong>la</strong> separación si bi<strong>en</strong> se consolida <strong>en</strong> <strong>el</strong> siglo XIX,<br />
sólo fue posible <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> formación <strong>de</strong>l Estado mo<strong>de</strong>rno, <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> aparición <strong>de</strong>l movimi<strong>en</strong>to codificador y <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> exégesis,<br />
y <strong>de</strong> <strong>la</strong> consolidación <strong>de</strong> <strong>la</strong> epistemología positivista. La aparición<br />
<strong>de</strong>l Estado mo<strong>de</strong>rno secu<strong>la</strong>rizado trae como consecu<strong>en</strong>cias <strong>la</strong><br />
monopolización <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho por <strong>la</strong> comunidad política organizada,<br />
a qui<strong>en</strong> se reconoce como su única fu<strong>en</strong>te, y <strong>la</strong> racionalización <strong>de</strong>l<br />
material jurídico disperso 178 : <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho es <strong>el</strong> establecido <strong>en</strong> <strong>la</strong> ley por<br />
<strong>el</strong> Estado y su obedi<strong>en</strong>cia no <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> un fundam<strong>en</strong>to trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>nte<br />
e intemporal sino <strong>de</strong> su positividad, esto es, <strong>de</strong> haber sido puesto por<br />
<strong>el</strong> soberano 179 . Las gran<strong>de</strong>s codificaciones producidas a finales <strong>de</strong>l<br />
siglo XVIII y principios <strong>de</strong>l XIX constituyeron un hecho fundam<strong>en</strong>tal<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> separación <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>moral</strong>. El código aparece como <strong>la</strong><br />
vía más simple y breve para <strong>la</strong> solución <strong>de</strong> <strong>la</strong> controversia restándole<br />
protagonismo a <strong>la</strong>s otras fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho, como <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho natural,<br />
pues él era <strong>la</strong> única e insuperable fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho. Estos postu<strong>la</strong>dos<br />
serán retomados y ree<strong>la</strong>borados por <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> exégesis que<br />
v<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> código codificación una hechura <strong>de</strong> <strong>la</strong> razón, completo, sin<br />
<strong>la</strong>gunas, coher<strong>en</strong>te, sin contradicciones y c<strong>la</strong>ra, sin ambigüeda<strong>de</strong>s,<br />
que provee a los individuos <strong>de</strong> criterios seguros y ciertos que les<br />
permite saber, con anticipación, <strong>la</strong>s consecu<strong>en</strong>cias <strong>jurídica</strong>s <strong>de</strong><br />
su comportami<strong>en</strong>to y <strong>la</strong> forma como los jueces resolverán sus<br />
controversias. La exégesis, si bi<strong>en</strong> reconoce <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos<br />
naturales y <strong>moral</strong>es, exige que estos se adapt<strong>en</strong> al espíritu, principios<br />
y t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ción escrita; <strong>el</strong> argum<strong>en</strong>to básico<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> tesis <strong>de</strong> <strong>la</strong> vincu<strong>la</strong>ción se invierte, ahora <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho natural para<br />
ser válido <strong>de</strong>be estar conforme con <strong>la</strong> legis<strong>la</strong>ción escrita y no al revés;<br />
lo anterior conduce a <strong>la</strong> monopolización <strong>de</strong>l concepto <strong>de</strong> justicia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
formas legales 180 , que consi<strong>de</strong>ra que <strong>la</strong> norma es justa por <strong>el</strong> hecho<br />
<strong>de</strong> ser legal, i<strong>de</strong>ntificando sin más, legitimidad con legalidad. Como se<br />
pue<strong>de</strong> inferir, <strong>en</strong> <strong>la</strong> exégesis ya están pres<strong>en</strong>te dos rasgos es<strong>en</strong>ciales<br />
<strong>de</strong>l positivismo jurídico <strong>de</strong>cimonónico: <strong>el</strong> formalismo jurídico (<strong>el</strong> <strong>de</strong>recho<br />
178 Bastida Freixedo, Xacobe. El sil<strong>en</strong>cio <strong>de</strong>l emperador. Ediciones Universidad Nacional <strong>de</strong> Colombia,<br />
Bogotá, D. C. 2001 p. 19.<br />
179 Ibíd. p. 31.<br />
180 Martínez Roldán, Luis y otro. Curso <strong>de</strong> <strong>teoría</strong> <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho y metodoloía <strong>jurídica</strong>, editorial<br />
Ari<strong>el</strong>, S. A. 199 p. 253.