10.05.2013 Views

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

formu<strong>la</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s <strong>en</strong> ocasiones aparece como in<strong>de</strong>terminado 70 ;<br />

por tanto, cualquiera sea <strong>la</strong> técnica usada para comunicar pautas <strong>de</strong><br />

conductas g<strong>en</strong>erales (prece<strong>de</strong>nte o legis<strong>la</strong>ción) <strong>en</strong> algún mom<strong>en</strong>to, al<br />

ser aplicadas, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los casos no obvios, se <strong>en</strong>contrarán<br />

in<strong>de</strong>terminadas <strong>de</strong>bido a lo que se ha <strong>de</strong>nominado <strong>la</strong> textura abierta,<br />

que es una característica inher<strong>en</strong>te a los l<strong>en</strong>guajes naturales 71 ; por<br />

ejemplo, es indiscutible que un automóvil es un vehículo, pero no<br />

parece tan c<strong>la</strong>ra <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> una bicicleta 72 . En casos como éste, si<br />

<strong>el</strong> juez no quiere inhibirse <strong>de</strong>be usar su discrecionalidad y ejercer su<br />

po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> creación buscando razones fuera <strong>de</strong> <strong>la</strong> ley (extralegales) 73 ;<br />

Ahora bi<strong>en</strong>, este po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> creación no es equiparable al <strong>de</strong>l legis<strong>la</strong>dor,<br />

sobre todo porque los po<strong>de</strong>res conferidos al juez son intersticiales, para<br />

un caso particu<strong>la</strong>r, y no pue<strong>de</strong>n ser usados para proponer reformas <strong>de</strong><br />

gran alcance.<br />

Dworkin consi<strong>de</strong>ra que <strong>la</strong> <strong>teoría</strong> <strong>de</strong> Hart es mucho más refinada<br />

que <strong>la</strong> <strong>de</strong> Austin 74 , pero no acepta esta tesis, pues, para él, <strong>en</strong> los<br />

casos difíciles los juristas y jueces hac<strong>en</strong> uso no sólo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s<br />

sino <strong>de</strong> principios, directrices políticas y <strong>otros</strong> tipos <strong>de</strong> pautas 75 ; <strong>en</strong><br />

consecu<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> tesis positivista <strong>de</strong> <strong>la</strong> discrecionalidad judicial no<br />

pue<strong>de</strong> ser aceptada, <strong>de</strong>bido a que cuando <strong>la</strong>s normas positivas (reg<strong>la</strong>s)<br />

son insufici<strong>en</strong>tes <strong>el</strong> juez <strong>de</strong>be guiarse por los principios para tomar<br />

sus <strong>de</strong>cisiones. Para Dworkin, <strong>la</strong>s limitaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>teoría</strong> positivista<br />

radica <strong>en</strong> que no pue<strong>de</strong> dar cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> los principios, pues a difer<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia y vali<strong>de</strong>z <strong>de</strong> éstos no <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> una reg<strong>la</strong><br />

<strong>de</strong> reconocimi<strong>en</strong>to, sino <strong>en</strong> <strong>el</strong> s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cia y oportunidad<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>la</strong> sociedad y <strong>en</strong> <strong>el</strong> foro durante <strong>la</strong>rgos períodos<br />

<strong>de</strong> tiempo, <strong>de</strong> allí que su po<strong>de</strong>r y vig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong>l s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong><br />

a<strong>de</strong>cuación pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> los problemas <strong>de</strong> cada período histórico 76 .<br />

70 Soriano, Ramón. Comp<strong>en</strong>dio <strong>de</strong> <strong>teoría</strong> <strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho. Ari<strong>el</strong> Derecho, Barc<strong>el</strong>ona, 2ª edición, 1993,<br />

p. 122, y Martínez Roldán, Luis y otro. Curso <strong>de</strong> <strong>teoría</strong> <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho y metodoloía <strong>jurídica</strong>., Editorial Ari<strong>el</strong>,<br />

S. A. 199 . Hart, H. “El ci<strong>el</strong>o <strong>de</strong> los conceptos <strong>de</strong> Ihering y <strong>la</strong> jurispru<strong>de</strong>ncia analítica mo<strong>de</strong>rna”, En,<br />

Casanovas, Pompeu y Moreso, José J. p. cit. pp. 118-119).<br />

71 Hart, H. El concepto <strong>de</strong> Derecho. p. cit. p. 159.<br />

72 Hart, H. El concepto <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho. p. cit. p. 158.<br />

73 Bayón, Juan Carlos. “<strong>de</strong>recho, conv<strong>en</strong>cionalismo y controversia”, <strong>en</strong>, Navarro, Pablo E. y Redondo,<br />

María C. (comp.) La r<strong>el</strong>evancia <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho. Ensayos <strong>de</strong> filosofía <strong>jurídica</strong>, <strong>moral</strong> y política. Editorial<br />

Gedisa, Barc<strong>el</strong>ona, 2002, p. 61.<br />

7 Dorkin, Ronald. Los <strong>de</strong>rechos <strong>en</strong> serio. Editorial Ari<strong>el</strong> S. A., Barc<strong>el</strong>ona, ª reimpresión, 1999, p. 68<br />

y ss.<br />

75 Como <strong>en</strong> <strong>el</strong> conocido caso Ris v. Palmer, <strong>en</strong> <strong>el</strong> que un nieto asesina a su abu<strong>el</strong>o para po<strong>de</strong>r heredarlo<br />

y a pesar <strong>de</strong> estar <strong>de</strong> por medio un testam<strong>en</strong>to válido y conforme a ley <strong>el</strong> tribunal le niega <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho <strong>de</strong><br />

heredar apoyándose <strong>en</strong> <strong>el</strong> principio <strong>de</strong> que nadie pue<strong>de</strong> b<strong>en</strong>eficiarse <strong>de</strong> su propia culpa o dolo. (Ibíd., p.<br />

72-73).<br />

76 Ibíd., pp. 83-85.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!