10.05.2013 Views

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

inclusión de la moral en el derecho y otros ensayos de teoría jurídica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ser) y, por consigui<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> transmutación <strong>de</strong> <strong>la</strong> fuerza <strong>de</strong>scarnada a <strong>la</strong><br />

racionalidad <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho. 57<br />

En realidad, K<strong>el</strong>s<strong>en</strong> nunca pudo dar cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> esta última norma<br />

fundam<strong>en</strong>tal que cierra y dota <strong>de</strong> unidad al sistema y da cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> vali<strong>de</strong>z <strong>de</strong> <strong>la</strong>s normas que lo compon<strong>en</strong>. Será <strong>la</strong> <strong>teoría</strong> <strong>de</strong> Hart <strong>la</strong><br />

que resu<strong>el</strong>va este problema para <strong>la</strong> concepción <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho (sistema<br />

jurídico) según <strong>el</strong> positivismo jurídico. Para Hart, es c<strong>la</strong>ro que <strong>la</strong> metáfora<br />

<strong>de</strong>l asaltante y <strong>el</strong> asaltado no permite compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> obligación,<br />

pues qui<strong>en</strong> acce<strong>de</strong> a <strong>la</strong>s pret<strong>en</strong>siones <strong>de</strong>l asaltante “se vio obligado” a<br />

<strong>el</strong>lo, pero no pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cirse que “t<strong>en</strong>ía <strong>la</strong> obligación 58 ; para que se pueda<br />

hab<strong>la</strong>r <strong>de</strong> obligación es fundam<strong>en</strong>tal que se hable <strong>de</strong> reg<strong>la</strong>s sociales,<br />

porque es <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s que un comportami<strong>en</strong>to es asumido como<br />

mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> conducta y hace que un caso particu<strong>la</strong>r que<strong>de</strong> cobijado por<br />

<strong>el</strong><strong>la</strong> 59 . Las reg<strong>la</strong>s se caracterizan porque, a difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los mandatos,<br />

pue<strong>de</strong>n ser advertidas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> por un observador que no <strong>la</strong>s acepta<br />

(punto <strong>de</strong> vista externo) o por un miembro <strong>de</strong>l grupo (participante) que<br />

<strong>la</strong>s acepta y <strong>la</strong>s usa como guía <strong>de</strong> conducta (punto <strong>de</strong> vista interno);<br />

los <strong>en</strong>unciados que realice <strong>el</strong> observador se <strong>de</strong>nominan <strong>en</strong>unciados<br />

externos y los que realice <strong>el</strong> participante <strong>en</strong>unciados internos 60 .<br />

Ahora bi<strong>en</strong>, para Hart, no es posible hab<strong>la</strong>r <strong>de</strong> sistema jurídico<br />

si sólo hay normas que impon<strong>en</strong> <strong>de</strong>beres u obligaciones (reg<strong>la</strong>s<br />

primarias). Una sociedad primitiva <strong>en</strong> <strong>la</strong> que sólo existan reg<strong>la</strong>s primarias<br />

adolecería <strong>de</strong> varios <strong>de</strong>fectos: uno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los sería <strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> certeza<br />

respecto <strong>de</strong>l <strong>de</strong>recho válido 61 ; otro <strong>de</strong>fecto sería <strong>el</strong> <strong>de</strong>l carácter estático<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s, <strong>de</strong>bido a que no habría posibilidad <strong>de</strong> llevar a cabo un<br />

cambio <strong>de</strong>liberado <strong>de</strong> tales reg<strong>la</strong>s 62 ; finalm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> ineficacia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

normas (difusa presión social), pues <strong>en</strong> caso <strong>de</strong> vio<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> éstas no<br />

habría manera <strong>de</strong> resolver <strong>la</strong>s disputas 63 . La exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> un sistema<br />

jurídico mo<strong>de</strong>rno presupone <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia no sólo <strong>de</strong> reg<strong>la</strong>s primarias,<br />

sino también <strong>de</strong> reg<strong>la</strong>s secundarias. Las primarias se ocupan <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

acciones que los individuos <strong>de</strong>b<strong>en</strong> o no ejecutar; <strong>la</strong>s secundarias <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s reg<strong>la</strong>s primarias y cumpl<strong>en</strong> respecto <strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong>s funciones básicas: <strong>de</strong><br />

cambio, <strong>de</strong> adjudicación y <strong>de</strong> reconocimi<strong>en</strong>to 64 . Las reg<strong>la</strong>s <strong>de</strong> cambio<br />

permit<strong>en</strong> <strong>la</strong> adaptación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s normas <strong>jurídica</strong>s a <strong>la</strong> realidad social,<br />

57 Ibíd., p. 96.<br />

58 Hart. p. cit. p. 102.<br />

59 Ibíd., p. 106.<br />

60 Ibíd., p. 111.<br />

61 Ibíd., p. 11 -115.<br />

62 Ibíd., p. 115.<br />

63 Ibíd., p. 116.<br />

6 Ibíd., p. 117.<br />

0

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!