7. - Euskerazaintza

MATEO NAZABAL BALIARRAIN'GO ORCANISTA 201
* * *
Eta Tolosa-imgurutik Donosti-aldera jeisten bagera, ezin bait dezakegu
aztuta utzi Santesteban Maisu baten izena "Canto Llano" zalako
Musika-erari bultzada aundia gure Elizetan eman ziona, gaur oraindik
gure Elizetako Koroetan gordetzen diran Libro Coral aundi ederren bitartez.
Bañan jarrai dezagun aurrera.
ORGANOAK ETA ORGANISTAK
Kanta-Bildumak eta Musiko-Konpositoreak aipatu ditugu.
Bañan neretzak Errien musikazaletasuna neurtzeko neurria —neurririk
ederrena ta arrigarriena— Elizetako Organoak eta Organistak dira.
Ez Erri aundiak bakarrik; erri txiki askoak ere, izan dituzte bakoitzak
bere Organista eta bakoitzak bere Organo. Inguruko Goierri ontan
ikusi besterik ez dago. Ez Ordizia'n bakarrik, eta Elegíia'n eta Zaldibia
batean; baita txikiagoko Abaltzisketa batean, eta Orendain'en eta Ikaztegieta'n;
eta guztion artean aipagarriena, nik uste, zuen Baliarrain'go
kasua. Bañan, oraingoz, utzi dezagun Baliarrain geroxeagorako, kasu berozi
bezela, aipamen berezi bat merezi bait du.
* * *
Arrigarria da benetan, erri txikietako organozko eta organiztazko
"fenomenoa". Kultura aundi baten neurri ta indizea bait da benetan.
Izango da fenomeno ortan, zerbait, "elkarren leia" esan oi dana;
erri batek "marka" bat egiten badu, inguruko besteak ere beste ainbeste
egin-naia sentitzea : elkarren leia; lei ori Kultura-giro aundi baten fruitua
bait da; elkarren lei ori, Kultura-giro eder baten fruitu ederra. Ez
bait da, berriz, Gipuzkoan erri dezente xamarrik, bere barruan olako
elkarren leia sentitu ez duanik : leia sentitu, et lei ori alegiñean bete ta
kunplitu. Organorik ezin dan lekuan, Armonium on bat. Bañan Armonium
bat lotsagarri balitz bezela, Organo bat. Aundia edo txikia. Batzutan
txikia, neronek, Baliarrain'en genbiltzala, Ikaztegieta'ko Elizan ikusten
nuana bezelakoa. Kaja aundi bat; pertsona baten alturakoa. Aran-