7. - Euskerazaintza

192 MANUEL DE LEKUONA. OBRAS COMPLETAS
dako lekuán. Eta, kontrara, gure Urdiñola, iñor guardiko ta laguntzallerik
gabe bera bakarŕik... Koníidantzazko muestra ark, arriturik eta txunditurik
utzi bait zuan gure Indio Buruzagia; eta, andik aurrera, pakezko
trátu aietarako beti prest gure Urdiñola'rekin.
* * *
Beste bein, betiko alako, Indioen eia Konkistatzalleen arteko egoera
gogor batean, Indioak larri arkitu ziran. Burruka gogorra zetorren, eta
estu ziran: burruka galtzen bazuten, been emazte ta aurrak nolako trantzean
bilakatuko ziran, alegia, soldado konkistatzalleak ez bait zuten
arrespetatzen iñor, indioen emazterik gutxiago.
Gure Urdiñola izan zan, emazte triste aien babes eta defentsa bere
gain aŕtu zuana. Bandoa jo zuan konkistatzalleen artean: "Jainkoak
gUarda, iñortxok ere emakume gaixo aietako bakar bati ikutu txarrik
egin! neronek nere ezpatarekin anparatuko ditut gaixo oiek!". Eta baita
egin ere.
Ori ikustean, ala bait zioten indio-jendeak: "Konkistatzalleen kontrako
gerrarako algoak eta korajeak ere kentzen bait dizkigu gizon
onek...".
Benetan pakezko gizona izan zan gure Urdiñola. Diplomatikoa benetan.
URDIÑOLA, KOLONIZATZALLE
Gure Urdiñola'k bereala azaldu zuan, pake-zaleaz gañerako beste
izaera bat ere : kolonizatzalle jatorra izatea. Kolonizatzallea.
Gauza jakiña da, asiera artan oraindik, Ameriketa'ko lur aietatik asko
ondo landu gabeko lurrak izango zirala. Bertako Indioak etzituzten
ondo probetxatzen beren lurraren ondasunak: ez lurraren indarrak Nekazaritzarako,
ez lurpeko minak, urre ta zillar-explotaziorako.
Gauza onen adibide bezela aipatu bait liteke, nekazaritza-kontuan
maastia : Indioak ia etzuten ezagutzen Maastiaren Industria, Ardoaren
Industri ta Komértzioa...
Eta berdin, baita, ango zillar-minak, explotazio on baten faltaz, etzuten
emaien eman zezaketen probetxu guztirik.
Bi gauza oiek bereala ikusi zituan gure Urdiñola'k. Eta orrela be-