7. - Euskerazaintza

190 MANUEL DE LEKUONA. OBRAS COMPLETAS
Gure arirako, kontua da, guk emen goraipatu nai degun Frantsisko
L'rdiñola jaio zanerako, urdiñolatarrak Ergoyen'go Urdiñola baserritik
Kaleko Torrera etorriak zeudela, Indianoak berak paperetan ezarririk
utzi zuanetik bai bait dakigu, bera Torrean jaioa zala : "nacido cerca
de la Iglesia de San Esteban de Oyarzun". XVI gizaldian.
* * *
Gerora, ezik, XVII-XVIII gizaldian, urdiñolatar oiek, Ameriketatik
etorritako diruarekin egin bait zuten jauregi-palazio-antzeko beste etxe
zabal ta eder bat, bere sarjin ederrarekin, Kalean, orain "Arizmendiene"
esaten zaion ortan —guk txikitan, oraindik "Urdiñolane" esaten. bait genion—-.
Urdiñolatarrak, gero ta gero ere, Oyartzun'en bertan —-ez Ameriketan
bakarrik— Oyartzun'en bertan, Arditurri'ko minatan lan-egiten eta
olaetan burnigintzan jarraitu bait zuten, arik-eta, orain eun-bat urte,
burni-gauza oiek Bizkai'ko "Altos Hornos" etara igaro ziran arte.
Gañerakoan —leen ere esan deguta— frantzi-modako villa-antzeko
etxe apaña dago gaur, leen Urdiñola-Torre zanaren lekuan; bigarren
Karlistatean mikeleteak su-emanda erre, eta Nagusiak berriz ere egin zuana,
gaur arte egitura ortan iraun duan "Josekrutzene", "Landetxe" edo
"Egia'ne". Ez leengo zaar-egituran, eun urtez onuzko naiko berrian baizik.
Bañan, suerte aundiz bai bait degu dokumental polit bat, leen nola
zan adierazten diguna.
URDIÑOLA AMERIKETAN
1571 ta 1572'an, urtebeteren aldian bi gizon joan ziran Oyartzun'dik
Ameriketa'ra. Ameriketa'n izen aundi baten jabe egingo ziran bi gizon.
Bata Frantzisko Urdiñola; eta bestea, Sebastian de Lartaun, Oñati'ko Umbertsidadeko
Erretore Argia. Sebastian de Lartaun, Ameriketa'n Kuzko'ko
Obispo zijoana, eta Urdiñola, mutil gazte, Ameriketa'n Fortuna egitera
zijoana.
* * *
1571'g-n. urtean egin zan, aundikiro, gure Eliza ederrean Dr. Lartaun'en
Obispotzako zeremoni aundia. Emen-oietako gizonik sonatuenak