7. - Euskerazaintza

178 MANUEL DE LEKUONA.—OBRAS COMPLETAS
gaur oraindik ondotxo ondratu dezaken amerikano Oyartzuar baten bizitza.
Gure amerikanoaren izena, Frantzisko de Urdiñola. Amaseigarren
Gizaldian jaiotakoa. Orain lareun urte. Eta Ameriketan gauza aundi
eta on asko egin zituana. Aien artean, an, Mexiko'n, Erri berri bat, osoa
ez bazan ere, berak Erriko barrio bat bezela egin eta gaur Erri aundi bat
aña dan SAN ESTEBAN DE LA NUEVA TLASKALA deritzan etxadi
zabal ta ederra; Erriaren beraren izena "Saltillo" bait da : "Santiago del
Saltillo"; eta Saltillo'ren aldamenean kilometrotako Barrio galanta, "San
Esteban de la Nueva Tláxcala", gure Urdiñola'k sortutako Erri-zati ikaragarria
: kilometrotakoa...
Ain zuzen aurten ari bait dira an eun-da-bere-aldiko omenaldiak
egiten batez ere gu orain ari geran bezelatsu jai-aldi kultural batzuetan,
Saltillo Erriaren sorrera gogoratzen. Guk ere konbeni bait zan zerbait
egitea gauza guzti oien gogoangarri... Bañan nori opa guk jai-aldi au
Juanito Oñatibia'ri baño egokiago, bera ere Ameriketa'n ibillia izanik?
FRANTZISKO DE URDIÑOLA
Gure pertsonajearen izena, Oñati'ko "Archivo de Protocolos" dalakoan,
lenengo aldiz azaltzen dan Dokumentua, Oyartzun'go Ixkribau
Arburu batena da : 1595'gn. urtekoa. Eta Protokoloak onela dio :
"Francisco de Urdiñola, residente en Yndias, en el Reino nuevo de
Galicia ...en el Río Grande de las minas del Sambielete... vecino de las
minas de Meçopile deste nuevo Reino de Galicia en la Nueva España,
Yndias del Mar Oceano, natural que soy del Valle de Oyarzun... hijo legitimp
de Juanes de Urdinola e Ysabel de Echenagusia y Hugarte".
Ori dakarren paperean gure Frantzisko'k, auzi edo beste asunturen
baterako bere .eskubideak bere osaba bati eta Oyartzungo beste gizon
batzuei ematen dizkie. Lenengo aipatzen dana, "Juan de Larrumbide
mi tio" bat bait da; eta beste biak "Francisco de Arámburu y Rvdo. Padre
Dn. Gregorio Arámburu, vecinos del dicho Valle".
Ala dio Protokoloak.
* * *
Orain, jakiteko gauza da, zein zan gure Urdiñola'ren osaba Juan de