7. - Euskerazaintza

SANTA KRUTZ APAIZA 129
Illunabarrian deitu zuten Nausiya. An jon zen, Altzate'ko birian
gorao; auro xamar. Gu ondotik, Guardikuak. Nafarrak kalian. Guk
aurrera nai. Aik ezetz : sesiyua. Kapillebak, geldirik eoteko, etorko zela
laixter, etziyotela deus eingo. Nausiyan-bat, eztakit zein, ark deittu. Gu
tiroka asiko giñan. Bost minutu barren, betti. Pasaportia eman ziyoten
nonbatt. Guk leendik ierri geniyon; goizeko ierri genun, etzela gauz
onik. Orregatik berak bakarrik jon nai izandu zun arren, guk segittu
nai geniyon. Goizian ibilliyak bait zian kaletan koltxoyak atera-ta. Orduan
zen, ba, Praxku: "Su-ein zagun, suein zagun". Santa Krutz'ek
ezetz; gure odolekuak ziala aik ere; denak etziala kulpante; ta ez gendula
geon odola ola zikindu beer. Kometa'k ere : "Bai, ala da; kulpaik
ez dittek; kulpa duena atzian duk".
Atietan arittu zian izketa aitan.
Praxku'k ere ba zittun Artxeruak; beste ayekan. Korneta're Santa
Krutz'ekin.
Illunabatsian, joteko mandatua. Ogeitalau orduko joten ez bazian,
fusillatuko zittuztela.
Guri beko kale-kantoyan alto-ein ziguten napar-guardiyak. E(g)urdiya
zen : barrikak jartzia. Lau azkoitiar ba zian : Mañuel bat-eta, denak
gradukuak : "Gizon bat izaki, ta au saldu beer!".
SANTA KRTJTZ BOLTIATU
Jakindu nuenian Santa Krutz jotekua zela, jon nitzan, ta, bizarra
mozten, tellatutik urrengo bizitzan, salan, arrapatu nittun.
— Zer ein asmo duzute? ni ba niak.
—• Guk zer ein ber dugu?
— Nai bauzute, etorri nerekin Prantzi'ra. Zazpi pezta ta erdi eman
zizkiun, ta ni itxera.
Beste itxe batera pasiak giñan, goroxiao : itxe txar bat. Beste sei
guardikuak an. Ni Prantzirako bero; aik ez; biyamonekua ikusi ber
zutela. Gaba; artan jon(t)zian. Gu, an.
Biyamonian preso zazpiyak: (Erreteitxiki, Xabalo, Gorriya, beste
zarauztarra, beste Berrobi'kua, Ernialde'kua-eo, bestia) Kontsejura geren
armakin.
Amarrak aldian Arroxko: "Ni ez nak, ba, soldaro, biño...".
9-E