o proceso penal a manuel curros enríquez - Consello da Cultura ...

libro CURROS ENRIQUEZ 21/9/01 09:00 Página 17
ou cerimonias, ou fagan vexación, tamén publicamente, a quen os profese ou practique.
2°. Nas mesmas penas incorrerán os que fagan publicamente escarnio, de palabra ou
por escrito, dos que non profesen relixión ou crenza ningunha.
Temos unha protección de calquera relixión e, incluso, daqueles que non
teñen ningunha.
B) Leis Procesuais Penais
No ano 1880 en que Manuel Mella Montenegro, xuíz de Ourense, procesou
e condenou a Curros por un delicto contra a liberdade de cultos do art. 240 do Código
penal, estaba en vigor a Compilación Xeral sobre o procedemento criminal do 16 de
outubro de 1879, que viña recoller gran cantidade de normas procesuais que estaban
dispersas e mesmo, ás veces, xa derrogadas, inspiradas na Constitución de 1812 e no
Regulamento para a Administración de Xustiza de 1935 e outras disposicións posteriores,
que melloraran sensiblemente a administración da xustiza anterior.
Pero esta lexislación baseábase en principios que non teñen nada que ver
coas necesarias garantías que debe ter todo cidadán contra o que se segue unha causa
criminal. Baixo esta lexislación non era raro que os sumarios tivesen unha duración
excesiva para os feitos que se tiñan que axuizar. No caso de Curros foi rápido. De
durar anos, como normalmente pasaba, tería entrado en vigor a Lei de axuizamento
criminal do 14 de setembro de 1882 e non sería condenado, como despois veremos.
Durante o tempo que tardaba en resolverse cada caso o normal era que o procesado
estivese en prisión preventiva.
Moitos procesos terminaban en absolución de la instancia , sen que os pro c esados
puidesen facer ningún tipo de reclamación contra o xuíz ou contra a administración
polo tempo que inxustamente estiveran en prisión provisional. Ademais, esta absolución
permitía reabrir o proceso no caso de que calquera persoa achegase probas novas.
Os xuíces e maxistrados adquiriran o hábito de dar escasa ou nula importancia
ó plenario, formando o xuízo polo resultado das dilixencias sumariais, onde o
inculpado e o seu defensor non tiñan ningunha intervención, sen que puidesen achegar
probas de descargo, recollendo os funcionarios, con espírito receoso e hostil, os
datos prexudiciais e esquecendo aqueles que puidesen favorecelo.
O xuíz que instruía era o mesmo que xulgaba e pronunciaba a sentencia,
polo que normalmente na sentencia condenatoria vertía todas aquelas preocupacións
e prexuízos adquiridos durante a tramitación da causa, onde se vai fabricando inad-
17