Descargar publicación - Eurobask

Sare transeuroparrei buruzko euskal ikuspegi bat: ingurugiroa, azpiegiturak eta burujabetasun eza
Horrela, jakin badakigu, jarduera ekonomikoaren oinarriak eta planifikazioa Estatuari
dagozkiola (E K. 149.1.13 art), garraioarena (E K. 149.1.21) eta ingurugiroarena ere (E K.
149.1.25 art.). Bestalde, “interes orokorra” tartean dagoelarik -ingurugiro eta azpiegitura kasu,
adibidez- beti ere Estatu espainolari dogozkio oinarrizko eskumenak (Auziegi Kont. 1988/7/20ko
Epa). Euskal Komunitate Autonomoei beraz bigarren mailako eskumenak bakarrik gelditzen
zaizkie ingurugiro eta azpiegituren arlotan.
Garraioari dagokionez, delako Ley de Ordenación de los transportes Terrestres (LOTT)
16/1987koa, Estatu espainolean indarrean dago gaur egun ere, nahiz eta tartean hamaika
erregelamenduz erantsita egon (araugile-teknika, bestalde, nahiko kritikagarria berez). Bere
araupidepean lurretik dabilen garraio mota guztiak kokatzen dira eta LOTT honen bitartez
Europako Direktibak barneratzen eta egokitzen dira. (Besteak beste, 1999/62 CEko Direktiba-
”Euroviñeta” izenez ezagutua- kamioiek azpiegiturak erabiltzeagatik ordaindu beharko dituzten
tasei buruzkoa).
Aipatutako LOTT honek ez du inolaz ere arrazionaltasun minimo bat lortu garraio enpresen
atomizazioaz, duela ehun urte baino gehiagoko egoera berdinean aurkitzen baikara: bidaiaren
errepide-garraio enpresak bost mila dira gutxi-gora-behera Estatu espainolean eta 20 autokar
baino gehiagorekin %5 besterik ez dira; eta merkantziei dagokionez, 68 mila enpresa baino
gehiago daude eta 5 kamioi baino gutxiago dutenek %70 dira. Irudi hauek garraio munduaren
baitan “autopatronoek” duten eragina nabarmenki azalarazten dute, eta era berean, errepidegarrioaren
“gehiegizko eskaintza” ere.
Bainan LOTT honek ekarri duen gaitz okerrenetarikoa trenbidearen bazterketa izan da ,
“Otro de los profundos cambios que ocasiona la LOTT - dio J.M. González Carbajal García- es
el relativo a la erradicación definitiva de nuestro ordenamiento de las medidas de protección del
transporte por ferrocarril...” (El transporte público de mercancías por carretera 1999). Beraz,
errepide garraioaren nagusitasuna ez da menturaz gertatu.
Espainako Estatuaren kontrolak garraio sistemari buruz ahuldurik azaldu arren, Komunitate
Autonomoen garraio propioa dela eta, tinko darrai. Garraio sare nagusiei begira Estatuak ez du
amorerik eman, betidanik garraio sareak Estatuaren batasunaren adierazbide gisa erabiliak izan
direlako: “Las redes de transporte -dio G. Ariño Ruiz- son factores determinantes de la unidad
política y de la integración social de los pueblos” (A. Calonge Velázquez Autonomía política y
unidad de mercado en la Constitución española de 1978 -1988- liburuaren hitzaurrean).
Ikuspegi politiko horrekin bat etorriz, LOTTen 6. artikuluak ez du zalantza izpirik ere
gordetzen: “El Gobierno de la Nación, de conformidad con lo previsto en el artículo 97 de la
Constitución, fija los objetivos de la política general de transportes, y en el ámbito de sus
competencias asegura la coordinación de los distintos tipos de transporte terrestre entre sí, y
con los demás modos de transporte, y procura la adecuada dotación de las infraestructuras
precisas para los mismos”. Hona hemen Komunitate Autonomoen zorioneko konpetentziek
jasaten duten menpekotasuna.
Hau dela eta, Sare Transeuroparren erronkari aurre egiteko Euskal Herriak, behar
beharrezko lukeen ahalmenik gabe egonez, ezin du dagoen egoerarekin konformatu, bere
etorkizuna jokoan baita.
Baina, zorigaitzez, arazo honek eskatzen duen portaera trinkorik ez da inondik ere somatzen
Iruñeko eta Gasteizko Gobernu Autonomoen aldetik, Espainako Konstituzioak erabakitzen duen
ahalmenen banaketa gordin-gordinki onartu dutelako, nahitara Iruñearen kasuan, eta nahi izan
gabe Gasteizen kasuan.
Irtenbide bakarra hiritar guztien erantzukizuna esnaraztean datza. Honek jakina, ez du
garaipena segurtatzen baina garaipenaren bidea zabaltzen du edo gutxienez hondamendiarena
oztopatuko du segurki. Hausnarketa honetan euskal arduradun ororen elkar-laguntza ahalik eta
azkarrenean biltzeak premia larria dauka. Dagoeneko biziki berant baigabiltza.
Las Redes Transeuropeas (RTE) y el modelo federal de la UE. Una visión desde Euskadi
ISBN: 84-7248-869-1
235