Descargar publicación - Eurobask

Sare transeuroparrei buruzko euskal ikuspegi bat: ingurugiroa, azpiegiturak eta burujabetasun eza
orain arte trenbidea, istripuen ikuspundutik, garraio sistema seguruenetarikoa izatetik, gero eta
arriskugarriagoa bilakatzea, (horra hor Bretainia Handiko adibidea).
Garraio arloko arazoen artean, bestalde, merkantzia bera izan daiteke eztabaida gai. Zeren
garraiatzen diren merkantzien azterketa egingo bagenu, honelako bitxikeriak ikusiko genituzke:
auto marka berdineko garraiotze harrigarriak, batzuk iparralderuntz eta beste batzuk
hegoalderuntz errepide ala trenbideetan gurutzatzen. (Beste produktu eta beste merkantzi
asko, elikagaiak barne, berdin gurutzatzen dira garraio bideetan). Merkatuaren logika omen.
Garraio bideen artean errepideena da (4) (5) (6) gero eta gehiago hedatzen ari dena, (hain
zuzen kutsadura gehien sortzen duena) Ekialdeko Europan, oraindik, garraioaren %30
trenbidez egiten den bitartean. Barbara Schmidbauer eurodiputatuak azpimarratzen duenez,
jasangaitza litzateke ekialdeko Europan ere mendebaldean izandako burdinbidetik
errepideetara eginiko transferentzi fenomeno erraldoia bezalakoa ikustea. “Countries in Central
and Eastern Europe -dio Schmidbauer andereak, mendebaldeko eredutik urruntzearren- should
be encouraged to avoid our mistakes” (Pan-European Transport Policy: Prospects and priorities
for East-West cooperation. 1999)
Errepideen nagusitasunaren arrazoinak begibistakoak dira: garraiobideen artean merkeena
gertatzen delako eta gainera beste zerbitzu osagarri batzuk eskaintzen dituelako,
esatebaterako, atez-ateko garraiatzeko moldeak, “Stock”-en desagerpenak eta batbatekotasuna
eskaintza edozein garaian.
Alabaina, errepide garraioaren kostuen artean ez dira kontutan hartzen kamioiek sortzen
duten kutxadura, CO2ko gehikuntzak, errepideen zainketa eta konponketarako gastuak (7), ez
eta errepideetan urtero gertatzen diren 42.000 heriotzak ere (8). “External Costs” delako horiek
gizarteak ordaintzen ditu.
Berriki, (2000/1/19) negutegi efektuaren kontra aritzeko Gobernu frantsesak hainbat neurri
proposatu du CO2 kopurua gutxitzeko: gehienezko autoen abiadura 140km orduko izatea,
gaindiezinezko aparailuaren bitartez,zerga ekologikoa energiaren gainean enpresek CO2 tasa
gainditzen badute, hiriguneetako trafikoaren gutitzea, garraio publikoen sustapena,
hegazkinetakoa bezalako kutxa beltza ezartzea autoetan ere abiaduraren froga gisa (iragan
ekainetik, jadanik, agindutako abiadura baino 50km azkarrago joateak hiru hilabeteko kartzela
zigorra lekarke), etab. Itxuraz, Gobernuaren engaiamendua serioski hartzeko zerbait da.
Bainan, urrengo egunean Liberation egunkariak azaldu zuenez, proposatutako plan guztia
kutxatzaile nagusiari Hor Konpon! “Premier pollueur dernier payeur. Rien n‟est próvu dans le
plan pour les transports routiers”.
Hala ere, Loyola de Palacio Komisarioak “sistema intermodal” (hau da, errepide garraioa
beste garroi motekin integratzea) proposatzen duelarik dudarik ez dago nolabaiteko
hobekuntzaren bila dabilenaren frogaren bat ematen duela eta, segurki, horren mesedea aurki
nabarituko dugula ere... aldez aurretik errepide garraioaren erabateko murrizketa gauzatzen
bada. Ez bestela.
Hala da, jakin badakigulako auto eta kamioi bakoitzak gero eta kilometro gehiago egingo
duela urtero (2006. urterako %50 gehiago 1990 urteko datuekin alderatuz) eta errepidearen
aldeko inbertsioak ere gero eta kopuru handiagoetan eginen direla (9). Horra hor, adibidez,
Espainiar Sustapen Ministro jaunaren harrotasuna, berriki goraipatu duenean autobideetan
2003. urterako Espainak Alemania adina kilometro izanen dituela.
Beraz, arazo honetan dagoen azaleko itxuratik at jotzen bagenu (gure artean garraio
azpiegituren inguruan omen dagoen nolabaiteko adostasun nagusia burdinbidearen alde,
gehienen aukera berdina balitz bezala), portaera guztiz kontrajarriak aurkituko genituzke.
Horren adibide garbiena dugu, zalantzarik gabe, Euskal Herriko mugaz bi aldeetan Abiadura
Handiko Trenaren (AHT) inguruan dagoen eztabaida bortitza.
Las Redes Transeuropeas (RTE) y el modelo federal de la UE. Una visión desde Euskadi
ISBN: 84-7248-869-1
231