MUUCH'T'AN MOPAN
MUUCH'T'AN MOPAN MUUCH'T'AN MOPAN
UPOLIL MUCH’TAL T’AN MAYA MOPAN Upolil aj: Narcizo Asij Cajbón Uka’tuul Polil Ix: Antonina Izabel Caal Acaljá Aj tz’iib’ Aj: Hilario Yaxcal Xol Aj Iltak’in Aj: Celestino Coy Xol Juntuul Anat Aj: MatíasDonaciano Tzalan Coj Uka’tuul Anat Aj: Ezequiel Caal Bol Uyoxtuul Anat Aj: Crisantos Choc Chiac Sub-programa de Estudios Lingüísticos -PEL Upolil Il Meyaj Lic. Cecilio Tuyuc Sucuc Tojkinaj Meyaj Gloria Enoe Son Chonay Aj B’et B’o’oy Lic. Cecilio Tuyuc Sucuc Utzkinaj Gloria Etelvina Sactic Vargas SINTITUL-12 6 08/07/2004, 08:26 a.m.
YE’B’EEB’ A k’ulb’il Yol Twitz Paxil ela’an umen ti yan a T’an Maya Mopana, oka’an ichil a jo’ tika’k’äl much’talil t’ana, A T’an Maya Mopana walak utzikb’alb’äl ichil upeteeb’al a kaj Peetja’a, jab’ixan ich kaj, jab’ix ich ch’äk’an. Le’ek ka’ ub’etaj ayajil aj Säk B’oxoo’o, a kaj maayaja emi uyanil umuk’ ut’an, ma’ ka’ chab’i a tzikb’al ichiloo’ uyotocho, kaji kulpachb'iloo’ uyanil ut’an, chen tun ti mukul walak uchiitikoo’ ub’ajil. Utz’iib’il a t’an ich Maayaja ma’ kajak tilik’il taanil, ti jab’ix tun ada’a yan umeyaj a maka, yan utz’eek uchichil umuk’, tulakal aj meen much’talil kaja, le’ek upolil a noxi kaj watemaalaja yan utz’eek uchichil umuk’ umeyajb’äl a t’an Maayaja etel xan unu’kuliloo’ a walak ub’etiki. Le’ek umeyaj a K’ulb’il Yol Witz Paxil, ulik’sik taanil a t’an Maayaja, uyutzkintiktak utz’iibil, uyadab’äl, umuch’kintiktak a t’an a ma’ ka’ ta’ach uyaalb’älä, etel xan ukächtiktak a t’an a tojkinb’il uk’atiji, ti’i tun ka’ paatak aalb’äl tu kuuchil kanb’al xok, ichil tak ukuuchil meyaj. Aleeb’ tunu tan ti ye’ik Amuuch’t’an Mopan, a walak utzikb’alb’äl ichil tikajala, b’etab’i etel uyaab’ peekil tit’an etel uju’umil a K’ulb’il Yol Twitz Paxil; Decreto Gubernativo 1046-87, upeek a t’an Maya Mopana yan ti’i Oxlajun ti ka’k’äl, junlajun vocal etel ka’ ti ka’k’äl consonante. Le’ek ti käxtab’i utojil uwichil a t’ana meyajb’i etel uyanat aj il meyaj etel xan uyanat upolil tojkinb’eeb’ t’an, jab’ixan etel uyan a K’ulb’il Yol Twitz Paxil, jab’ixan a anat ub’etaj a Much’talil T’an Mopana, etel xan umuk’il uyanatoo’ aj kajil paataji utzkinb’il, tojkinb’il uyaab’ wichil tit’an Maya Mopan, le’ek ti xiixb’i uyilb’il tit’an Mopana meyajb’i ich junp’eel much’tal ub’etaj a much’talil t’an Maya Mopana, te’i laj much’laji utukul a jujuntuul tiwet lu'umal ti’i ka’ paatak ti jok’ol ti ki’ a meyaja. A muuch’t’an Mopana, tz'iib'i ich ka'p'eel t'an: Uye’b’eeb’ meyaj, Mopan- Kasteyaano Kasteyaano-Mopan, etel xan ukäch’panil ub’oonb’ee’il, meyajb’i ti b’aala’: ti’i ka’ paatak uyila’ uwichil a t’ana. K’ab’eeb’ xan ti’i a walak ukäxtik uyanil a t’ana; ti’i ka’ uyila’ uk’ab’eetil; a t’ana, aj koomt’an etel aj chawakt’an. A ju’um ada’a uxookil tit’an ti’i ka’ paatako’on ti b’ete’ ulaak’ tak meyaj. SINTITUL-12 7 08/07/2004, 08:26 a.m.
- Page 1 and 2: MUUCH’T’AN MOPAN Vocabulario Mo
- Page 3: K’ulb’il Yol Twitz Paxil Academ
- Page 7 and 8: INTRODUCCIÓN El idioma Mopan es un
- Page 9 and 10: Mopan Castellano SINTITUL-12 11 08/
- Page 11 and 12: Ab’äl. Jocote. Top päj a ab’
- Page 13 and 14: Ätan. Esposa. Tan utal inwätan. A
- Page 15 and 16: B’äla’an k’uch. Cono. B’ox
- Page 17 and 18: B’ok pokche’. Planta aromática
- Page 19 and 20: Cha’. Soltar. Cha’al a pek’e.
- Page 21 and 22: Chaway b’o’oy. Línea. Kich’p
- Page 23 and 24: Chiktal. Aparecer. Yan uchiktal inn
- Page 25 and 26: Chumuk noxi’kaj. Centro de la ciu
- Page 27 and 28: Ch’elel. Paterna. Ichil inlu’um
- Page 29 and 30: Ch’uum. Güisquil. Tan injanal ch
- Page 31 and 32: Etel. Con él. Etel b’el tika’a
- Page 33 and 34: Ich. Cara. K’u’i a yan tawichi.
- Page 35 and 36: Ja’. Agua. Ko’ox ti’uk’ul j
- Page 37 and 38: Jeb’. Abrir. Jeb’e a chi’naja
- Page 39 and 40: Jik’b’i. Fue afilado. Jik’b
- Page 41 and 42: Jomik. Semi hundido. Yan tijomik. T
- Page 43 and 44: Juya’an. Está batido. Juya’an
- Page 45 and 46: Kaji. Inicio. Ki’ ti kaji. Inicio
- Page 47 and 48: Ka’xot. Tenaza. Tales aka’xot
- Page 49 and 50: Kis. Pedo. Tu’uj a kisi. El pedo
- Page 51 and 52: Kucha’an. Cargado. Kucha’an tib
- Page 53 and 54: Kuuchkimen. Bóveda. Ko’ox tib’
UPOLIL MUCH’TAL T’AN MAYA <strong>MOPAN</strong><br />
Upolil aj: Narcizo Asij Cajbón<br />
Uka’tuul Polil Ix: Antonina Izabel Caal Acaljá<br />
Aj tz’iib’ Aj: Hilario Yaxcal Xol<br />
Aj Iltak’in Aj: Celestino Coy Xol<br />
Juntuul Anat Aj: MatíasDonaciano Tzalan Coj<br />
Uka’tuul Anat Aj: Ezequiel Caal Bol<br />
Uyoxtuul Anat Aj: Crisantos Choc Chiac<br />
Sub-programa de Estudios Lingüísticos -PEL<br />
Upolil Il Meyaj<br />
Lic. Cecilio Tuyuc Sucuc<br />
Tojkinaj Meyaj<br />
Gloria Enoe Son Chonay<br />
Aj B’et B’o’oy<br />
Lic. Cecilio Tuyuc Sucuc<br />
Utzkinaj<br />
Gloria Etelvina Sactic Vargas<br />
SINTITUL-12 6<br />
08/07/2004, 08:26 a.m.
Change language