30.04.2013 Views

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

1. Sarrera<br />

Pastorala egungo ikus-en tzunezko<strong>eta</strong>n<br />

Asier Larrinaga Larrazabal<br />

Euskal Irrati Telebista<br />

Europan Erdi Aroko misterio<strong>eta</strong>tik erne zen an tzerkiak egun ondorengo<br />

emankor bakarra du, Pirinio barreneko txoko batean gordea: pastorala. Pastoralak<br />

eboluziona tzeko <strong>eta</strong> garai<strong>eta</strong>ra egoki tzeko gaitasunari zor dio iraupena,<br />

<strong>eta</strong> ez, pen tsa litekeenaren kontra, jatorriaren a txikimenduari. Hala,<br />

bada, gai<strong>eta</strong>n, testugin tzan <strong>eta</strong> ikuskizunaren denboran aldak<strong>eta</strong> handiak<br />

gertatu dira.<br />

Aipagarriagoa da, dena dela, eboluzioa pastoralaren inguruneko faktore<strong>eta</strong>n<br />

ere gertatu dela. Lehenik, publikoan, 1980ko hamarkadan. Bigarrenik,<br />

zabalkundean, urte ba tzuk geroago. Zabalkundeari dagokionez, Euskal Irrati<br />

Telebista nabarmendu behar dugu, ikus­en tzunezko hedabideen ateak zabaldu<br />

baitizkio pastoralari.<br />

2. Pastoralaren eboluzioaz<br />

Pastoralaren gaineko lehen agiriak xviii. mendearen bigarren erdikoak<br />

dira 1 . Pastorala bera ez da askoz <strong>lehena</strong>gokoa izango, baina erroak Erdi Aroan<br />

dauzka eginak, xv. mendean loraldia izan zuen eliz an tzerkian. An tzerki mota<br />

hark bilakaera oparoa izan zuen Europa mendebaldean: mystère­ak Fran tzian,<br />

auto­ak Gaztelan... <strong>eta</strong> pastoralak Zuberoan 2 . Ikuskizunok, jatorri bera izanda,<br />

an tzekotasunak dituzte gai<strong>eta</strong>n, per tsonai<strong>eta</strong>n, egituran <strong>eta</strong> abarr<strong>eta</strong>n 3 . Bereizgarria,<br />

Zuberoako pastorala beste<strong>eta</strong>tik ezberdindu duena, hizkun tza da.<br />

1 Xeh<strong>eta</strong>sunak jakin nahi izanez gero: Oihartzabal 1999.<br />

2 Azalpen gehiago: Urkizu 2008.<br />

3 Pastoralaren deskribapen zehatza: Larzabal 1965.<br />

579

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!