IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

JUAN CARLOS MORENO CABRERA
aldakun tza gehiago dute. Gaztelaniak aldakun tza maila baxua badu, euskararenak
ere baxua izan beharko du.
9. Ondorioak
Hizkun tza nazionalismo espainiarrak ezaugarri linguistiko ba tzuk hautatu
ditu gaztelania goraipa tzeko eta Espainiako beste hizkun tzak gu txiesteko. Baina,
ikusi dugun bezala, euskara eta gaztelania ezaugarri hauen ikuspuntutik,
maila berean jar di tzakegu. Hala ere, badaude Euskal Herrian desberdintasun
garran tzi tsuak bi hizkun tzen artean; dudarik gabe desberdintasun hauek sozial,
politiko eta historikoetatik faktore eta ez linguistikoetatik etorri dira.
Orain dela hogeita hamar urte Euskal tzaindiak hizkun tza aurreiri tziak aipatu
zituen euskararen egoera argi tzeko:
“Gaztelaniak indar ekonomiko, politiko eta kulturaleko egitura guztietatik
hartu du lagun tza, eta ‘garbitu’ egin du euskara euskal geografiako zona askotatik,
bere azken arnasetara estutuz. Gero ikusiko dugu nola [...].
Zerak aztertuko ditugu: [...] d) mekanismo psiko-sozialak, euskararen desbalorazio
eta gaztelaniaren superbalorazioan parte izan dutenak, eta honekin batera
joan diren aurreiri tzi eta estereotipak; gogoan hartuz, noski, kli txe hauek suspertu
dituzten mul tzo kolektiboak.” (Euskal tzaindia 1979: 40)
Artikulu honetan ikusi dugun bezala, gaztelania goraipa tzen duten
aurreiri tzi hauek bizirik daude gure gaurko gizartean.
Aipamenak
Eguzki tza, A. eta E txebarria, M., 2004, Hizkun tzalari tza orokorra: arazoak eta
ikuspegiak, EHU/UPV, Vitoria­Gasteiz.
Euskal tzaindia, 1979, Hizkun tz borroka Euskal Herrian, Ediciones Vascas,
Bilbao.
Fernández, B. eta Ortiz, J., 2007, Hizkun tzari i tzulia 80 hizkun tzatan,Udako
Euskal Uniber tsitatea, Bilbo.
Fabb, N., 2005, Lingüística y Literatura. El lenguaje de las artes verbales del
mundo, Antonio Machado, Madrid.
477