IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia
30.04.2013 • Views
Share Embed Flag

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskaltzaindia.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

MIKEL ZALBIDE<br />

deak <strong>eta</strong>, oro har, hizkun tza “on”aren gaineko hainbat aurreiri tzik nekez<br />

irakur tzekoak bihurtu zituen ikasmaterial asko. Nekez irakur tzekoak ba tzuk,<br />

<strong>eta</strong> ezin irakurrizkoak beste zenbait. Neke­zailtasun bakarra ez zuten aneurdin<br />

<strong>eta</strong> an tzeko hizperriek sor tzen. Sabin baino sabindiarragoko corpus­plangintza<br />

baten berrikun tza­aukerak <strong>eta</strong> hizkun tza­eredu hori luze­zabal heda tzeko<br />

eragozpen­muga larriak argi agertu ziren testu hai<strong>eta</strong>riko hainbat<strong>eta</strong>n. Zirkulaziotik<br />

kanpora ez ziren ordea, ezaguna denez, horregatik gelditu: bestelako<br />

bekatua zuten horiek berekin, euskara jakin gabe ere ondo asko ikus zitekeen<br />

bekatua nonbait.<br />

Teorizazio­saiorik ez zen falta izan 1919tik aurrera, Euskal tzaindia sortzeaz<br />

bat, eskol<strong>eta</strong>rako euskara­ereduaren gainean. Hizkun tzaren (neurri bateko)<br />

batasuna aldezten zuen hainbat euskal tzalek edota euskalarik, Koldo Eleizaldek<br />

adibidez 30 , eskolaren beharr<strong>eta</strong>n ikusten zuen hartarako motibo<br />

nagusi<strong>eta</strong>ko bat. Leitmotiv ezaguna bihurtuko zen beharrizan operatibo hori,<br />

handik aurrera. Hizkun tza bakarraren aldeko asmoa, <strong>eta</strong> euskarazko eskolagintza,<br />

elkarren eskutik joango ziren gero <strong>eta</strong> sarriago.<br />

Aparteko urtea izan zen, alde horr<strong>eta</strong>tik, 1956koa: lehen Euskal Mundu<br />

Bil tzarra ospatu zen Parisen, batetik, <strong>eta</strong> Euskal tzaleen Bil tzarra eratu zuen<br />

Euskal tzaindiak Aran tzazun, bestetik. Batean zein bestean bere lekua izan<br />

zuten euskal eskolak <strong>eta</strong> hizkun tzak, bai aldaeren moduan <strong>eta</strong> bai euskara<br />

baturako proiektu gisa 31 . Euskal tzaindiaren handik bizpahiru urterako jakinarazpena,<br />

maileguzko hi tzei buruzkoa, fun tsezkoa gertatu zen alde askotatik:<br />

eskola­liburu<strong>eta</strong>rako terminologiak ez zeukan zergatik ilargira ihes egin.<br />

Kilometroari kilometro esatea aizu zen, <strong>eta</strong> begi onez ikusten zen euskaldunjendeak<br />

bere hi tz­al txorrera bilduak zituen kultura­erroak <strong>eta</strong> jakin tza­hitzak<br />

bere horr<strong>eta</strong>n (beharrezko egoki tzapen fonetiko­grafikoz) erabil tzea.<br />

Asmo mugatu­ñimiñoa izanik ere berez, ondorio zabalak ekarri zituen<br />

Euskal tzaindiaren jakinarazpen hark. Batetik, esan berri dena; bestetik, <strong>eta</strong><br />

hori ere ain tzako tzat har tzekoa da noski, gerra aurreko muga jakinak berekin<br />

zituen hizkun tza­moldea kuestiona tzea <strong>eta</strong>, horrenbestez, euskara “berri”<br />

bat zilegizta tzea: bide berriaren onarpen diferen tziala. Egin egin behar<br />

30 Ikus, orobat, Broussain Iparraldetik.<br />

31 Ikus bereziki: a) Parisko Kongresuan (1956ko irailaren 23tik urriaren1era) Jokin Zaitegiren<br />

ekarpena <strong>eta</strong> Andoni Urrestarazu “Umandi”rena; gogoan izan, halere, Parisko Kongresu<br />

hartara aurkeztu ziren 44 txosten<strong>eta</strong>tik 33k euskara min tzagai izan zutela, aldez edo moldez. b)<br />

Euskal tzaleen Aran tzazuko Bil tzarrean (1956ko irailaren 14­15­16<strong>eta</strong>n), Bilbokoan (1958ko<br />

abenduaren 13­14<strong>eta</strong>n) <strong>eta</strong> Eibarkoan (1959ko azaroaren 6­7­8<strong>eta</strong>n), era berean, aldi hartako<br />

euskalari <strong>eta</strong> euskal tzale gehien­gehienen aztergai izan zen kontu hori.<br />

349

logo

productos

Resources

Compañías

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!