IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

ORREAGA IBARRA MURILLO
turiko ber tze testuan ere gauza bera gerta tzen da. Erroko elizako predikuetan,
ordea, -ain bukaera da nagusi (cf. Ibarra 1997: 273).
Ba tzuetan, gainera, izena + izenlaguna hurrenkera ida tzirik daukagu: Izena
birtutearena, obra Judasena. Buka tzeko, genitiboan hemengo forma indartu
bat ageri zaigu: ceren (= zeuen), ceren burua eta juicioac.
2.2. Leku genitiboan -tako mugagabea ager tzen zaigu, eskuin hi tzarekin:
escuñetaco.
2.3. Harrigarria bada ere, -ren tzat ager tzen zaigu kasu destinatiboan:
ilen tzat, sanduen tzat, becatarien tzat, baina -dako ere ageri da: dutenendaco.
Aldiz, Erron aurkituriko e txe bereko ber tze testuetan -dako da nagusi, goinafarreraz
eta Erroibarko gaurko hizketan ohikoa den bezala. Honenber tzez
ezaugarri honetan alden tzen da eremu honetako ber tze testuetatik (cf. Ibarra
1997: 274).
2.4. Kasu soziatiboan -rekin da morfema ohikoa: bio tz osoarequin,
amorio andiarequin, Jesuchristorequin. Bukaera hau ez dator bat e txe berean
agerturiko ber tze testuarekin, horretan -reki zen morfema. Zaila da,
honenber tzez, egile berarenak izatea Erroko bi izkribu hauek, lehen eta orain
agerturikoak, horrelako txandaketa eraku tsiz gero (ik. Ibarra 1997: 274).
Litekeena da, garai hartan -n­dun eta gabekoen arteko txandaketa izatea.
Hala ere, testu batean txandaketari eustea, eta ber tzean sistematikoki ez,
harrigarria suerta tzen da. Horrek adieraz dezake bi egile desberdinez ari
garela.
2.5. Kasu datiboan, Erroko ber tze testuetan gertatu bezala, -ei, -eri
dira erabilitako morfemak: elkarrei erraten zioten, bere discipuloeri. Aipa,
bideneabar, izkribu honetan ez dagoela -er morfemarik, gainerakoetan
ager tzen zen bezala. Hain zuzen ere, elkar izenordainarekin eraikitako esaldiak,
arauak agindu bezala egitura tzen dira, egungo hizketan hain en tzunak
ez badira ere.
2.6. Kasu instrumentalean -z dugu: escuz, viocez, miez. E txe berean agerturiko
ber tze testuetan, ordea, -s da nagusi. Honenber tzez, ezaugarri honetan
ere ez datoz bat lehen eta oraingo testuak. Litekeena da txandaketa aspaldikoa
izatea. Xuarben agerturiko ber tze testuetan, baina hemengo tzat jo tzen ditugunetan,
txandaketa nagusi bai tzen (Cf. Ibarra 2000a).
2.7. Kasu partitiboa ager tzen da izenaren absolutiboaren morfema bezala:
amorioric andiena, becataric andiena eta ezta licitoric.
325