30.04.2013 Views

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ANA TOLEDO LEZETA<br />

Ateka­Gai tzak badu bere mend<strong>eta</strong>ko omen ederra, guziek dakitena. Hosinen<br />

gainerat makurtua den arroka horren erditik Errolanek ideki zuen bere tzat bide<br />

bat; haren i tzal handia, gora hegaldatua, dabila orai ere gure mendien gainean.<br />

Baina Ateka­Gai tzak baditu bere oroi tzapen berriak; hoien oroitarazteko hartu<br />

dut hemen xedea 19 .<br />

Pirinioak per tsonaia bereziekin jendezta tzen jarrai tzen du euskal narratibak:<br />

Aitor, “Karlo­Manen jendea” garaitu zutenak, Arnoldo euskal agintaria<br />

<strong>eta</strong> honen alaba Riktrudis, Sarako alkate abila... <strong>eta</strong>, orain, Ganix kontrabandista.<br />

Daskonagerreren ustez,<br />

Maiz, i tsas hegi<strong>eta</strong>n sor tzen dire marinel suharrak, oihan<strong>eta</strong>n ihiztari zaluak,<br />

mendi mortukar<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> herri­mugen auzoan kontrabandista atrebituak<br />

(20. or.).<br />

Kontrabandista hori<strong>eta</strong>ko bat da Ganix. Eskuzabala, trebea, ausarta <strong>eta</strong><br />

azkarra den kontrabandista honek mugalari legez egindako joan­etorri batzuen<br />

berri ematen du Atheka-gai tzeko oihar tzunak eleberriak, bereziki <strong>eta</strong> zabalenik<br />

Beirako Prin tzesa muga igaro tzera lagundu zuenekoa.<br />

Daskonagerrek dakarren muga ez da Elizanburuk dakarrena bezalakoa;<br />

larriagoa da. Bi<strong>eta</strong>n dago abilezia­norgehiagoka, baina, batak, saratarren nagusitasuna<br />

erakustearekin batera irria sorraraztea jomuga zuen bitartean, besteak,<br />

bizi tza arriskutan jar tzeari darion estutasuna ager tzen du. Mugaren alde<br />

batetik bestera egindako joan­etorri hori<strong>eta</strong>n gertaturiko zenbait pasadizoren<br />

kontak<strong>eta</strong>ren bidez adierazten dira Ganixen lantegiak dituen arriskuak: behin<br />

batean, laurehun kontrabandistaren buru zihoalarik, norbaitek salatu egin zituen<br />

<strong>eta</strong> muga­zain tzaileak zain zeuzkaten. Ba tzuen <strong>eta</strong> besteen arteko borrokan<br />

zauritu egin zuten. Zauriez gain, epaik<strong>eta</strong> jasan zuen, nahiz <strong>eta</strong> epaik<strong>eta</strong>ren<br />

ondoren libre u tzi zuten. Beste behin, mando<strong>eta</strong>n karlisten tzako dirua<br />

zeramala, ijitoak etorri zi tzaizkion gainera... Dena den, zabalenik konta tzen<br />

den pasadizoa karlisten buru zen Karlosen emazte Beirako prin tzesaren mugalari<br />

egin zuenekoa da <strong>eta</strong>, ondorioz, hor azalera tzen du modurik agerikoenean<br />

larritasuna.<br />

Muga­zain tzaileek zain tzen duten pasabidea ez da igaro tzen erraza. “Garda”<br />

batek dioenez,<br />

19 Daskonagerre, J. B., 1970, Atheka-gai tzeko oihar tzunak, Sociedad Guipuzcoana de Ediciones<br />

y Publicaciones, San Sebastián, 20. or.<br />

<strong>26</strong>7

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!