IKER 26 Pirinioetako hizkuntzak: lehena eta oraina - Euskaltzaindia

G. AURREKOETXEA & J. L. ORMAETXEA
bankua izateko asmotan. Alegia, lagunarteko euskara dialektalaren corpus bat,
ahozkoa zein ida tzizkoa, ad hoc egindako inkesten bidez bildua, euskararen
aldagarritasuna eta hizkun tzaren dialekto eta barietate guztiak kontuan hartuko
dituen herri-sare orekatu batez hornitua.
Corpus honek informazio geolinguistikoa eta belaunaldien artekoa jasoko
du. Bere jarduera ez du mugatuko dialektologia tradizionaleko ohiko berriemailera,
belaunaldi desberdinen datuak bilduko ditu, beti ere hizkun tza naturalaren
barruan. Horren guztiaren ondorioz, corpus honen erabilerak aldagarritasun
diatopikoa edo geolinguistikoa har tzen du, baina baita ere
aldagarritasun diastratikoa edo soziolinguistikoa.
Aplikazioen artean, berehalako bat izango da euskara batuaren ezaugarriak
hiztunen eguneroko hizkeran nola ari diren sar tzen iker tzea. Orain arte
ez dugu ezagu tzen nibelazio-prozesua gure hizkun tzan (talde honek egindako
lehen ikerketa ba tzuk salbu), eta ezagu tza hori ezinbestekoa da hizkun tzaplanifikazio
egokia egin nahi bada. Kultura tradizionalaren desager tzeak eta
euskara batu estandarraren normalizazio eta heda tzeak beharrezko egiten dute
era honetako proiektu bat.
Corpus hau sortuko da hainbat behar eta alderdi kontuan hartuz: fonologikoak,
morfologikoak, sintaktikoak, lexikoak, prosodikoak, pragmatikoak...
Hori lor tzeko bidean hizkun tzaren alor desberdinetan ari diren iker tzaileekin
harremanetan dago EUDIA taldea.
Informazio honek homogeneoa izan behar du, herri guztietan pasatuko
den galdetegi baten bidez eta metodologia bera erabiliz jasoa, horrela euskararen
barietateen arteko distan tzia iker tzeko gai izan gaitezen.
Ahozko corpus dialektala mota honetako corpusen nazioarteko arauak jarraituz
sortuko da, gaur egun nazioartean erabil tzen diren estandarrak baliatuz,
eta arreta berezia ipiniko da erabil tzailearen tzako interfazean, ahalik eta
ergonomikoena izan dadin.
3. Aurrekariak eta gaur egungo egoera
Gaur egun badira euskalari tzan zenbait proiektu orain aurkezten ari garen
honekin nolabaiteko zerikusia dutenak: “Bizkaieraren Fonotekea” (http://bizkaifon.ehu.es),
“Nafarroako Euskararen Mediateka” (http://mediateka.fonoteka.com/)
(lehen “Nafarroako Fonoteka http://www.fonoteka.com/) eta
“Aho tsak” (www.aho tsak.com).
1223