La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
262<br />
lubo<strong>la</strong>s, <strong>la</strong>s esc<strong>la</strong>vas <strong>de</strong> ayer son <strong>la</strong>s domésticas <strong>de</strong> hoy, nuestras r<strong>el</strong>igiones son tratadas como<br />
oscuras brujerías y se <strong>en</strong>salza sólo al ágil y bril<strong>la</strong>nte <strong>de</strong>portista.<br />
De los repudios g<strong>en</strong>eralizados <strong>de</strong> <strong>la</strong>s décadas pasadas, don<strong>de</strong> nos impedían <strong>en</strong>trar <strong>en</strong><br />
bares, cines, clubes sociales, pasamos por <strong>el</strong> p<strong>el</strong>igro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s razzias <strong>en</strong> <strong>la</strong>s décadas <strong>d<strong>el</strong></strong> set<strong>en</strong>ta y<br />
och<strong>en</strong>ta cuando <strong>la</strong> negritud fue objeto <strong>de</strong> <strong>la</strong> represión, dado que ninguna cédu<strong>la</strong> <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tidad lo<br />
podía ocultar, m<strong>en</strong>os <strong>en</strong> <strong>la</strong> cara visible <strong>de</strong> Montevi<strong>de</strong>o, <strong>su</strong> av<strong>en</strong>ida 18 <strong>de</strong> Julio, don<strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia<br />
<strong>la</strong>boral <strong>de</strong> los negros es casi nu<strong>la</strong>.<br />
<strong>La</strong> sociedad civil y <strong>el</strong> Estado han fundam<strong>en</strong>tado i<strong>de</strong>ológicam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> invisibilización <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s minorías étnicas <strong>en</strong> Uruguay. <strong>La</strong> argum<strong>en</strong>tación ha sido variada y <strong>de</strong> distinto carácter según<br />
los intereses <strong>d<strong>el</strong></strong> mom<strong>en</strong>to. Es<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te se ha negado <strong>la</strong> importancia numérica <strong>de</strong> minorías<br />
raciales y <strong>su</strong> her<strong>en</strong>cia cultural. Por otro <strong>la</strong>do, se ha exaltado <strong>la</strong> incid<strong>en</strong>cia g<strong>en</strong>ealógica europea,<br />
<strong>en</strong> especial <strong>la</strong> hispánica. <strong>La</strong> visión oficial predominante interpreta que nuestra pob<strong>la</strong>ción es<br />
re<strong>su</strong>ltado <strong>de</strong> un “crisol <strong>de</strong> razas”, negando <strong>la</strong> perviv<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> aspectos culturales ancestrales mant<strong>en</strong>idos<br />
por <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> los pueblos <strong>de</strong> orig<strong>en</strong> <strong>de</strong> inmigrantes o esc<strong>la</strong>vos introducidos a <strong>la</strong><br />
fuerza <strong>en</strong> <strong>la</strong> época colonial.<br />
Mo<strong>d<strong>el</strong></strong>o g<strong>en</strong>ealógico hispánico<br />
Casi todos los autores que adhier<strong>en</strong> al mo<strong>d<strong>el</strong></strong>o g<strong>en</strong>ealógico hispánico valoran <strong>de</strong> forma<br />
positiva <strong>la</strong> her<strong>en</strong>cia españo<strong>la</strong>, reivindicando <strong>el</strong> legado r<strong>el</strong>igioso y ético <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma.<br />
Para <strong>el</strong>los <strong>el</strong> pob<strong>la</strong>mi<strong>en</strong>to <strong>d<strong>el</strong></strong> Uruguay nace a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> fundación <strong>de</strong> Montevi<strong>de</strong>o, por<br />
<strong>en</strong><strong>de</strong>, los estudios g<strong>en</strong>ealógicos ti<strong>en</strong><strong>en</strong> a <strong>la</strong> sociedad como principal c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> análisis. <strong>La</strong> fantástica<br />
obra <strong>de</strong> Juan Alejandro Apo<strong>la</strong>nt, “Génesis <strong>de</strong> <strong>la</strong> familia uruguaya”, es sin duda <strong>la</strong> expresión<br />
cumbre <strong>de</strong> esa corri<strong>en</strong>te que funda <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad puerto los oríg<strong>en</strong>es g<strong>en</strong>ealógicos nacionales.<br />
Sin embargo, poco influ<strong>en</strong>ciado por motivaciones <strong>de</strong> tipo i<strong>de</strong>ológico, Apo<strong>la</strong>nt, al ceñirse<br />
rigurosam<strong>en</strong>te a los datos <strong>de</strong> los registros eclesiásticos y los padrones coloniales, concluyó <strong>de</strong>stacando<br />
<strong>la</strong> importancia que los aportes no europeos, caso <strong>de</strong> los indios y los negros, habían<br />
t<strong>en</strong>ido <strong>en</strong> <strong>la</strong> formación <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> jurisdicción montevi<strong>de</strong>ana. Influ<strong>en</strong>cia <strong>su</strong>perior a <strong>la</strong><br />
reconocida hasta <strong>el</strong> mom<strong>en</strong>to <strong>en</strong> que se publican <strong>su</strong>s investigaciones.<br />
<strong>La</strong>s repres<strong>en</strong>taciones <strong>de</strong> esa corri<strong>en</strong>te reivindican tanto <strong>la</strong> her<strong>en</strong>cia cultural como g<strong>en</strong>ética<br />
hispánica -particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los tiempos coloniales y comi<strong>en</strong>zos <strong>de</strong> <strong>la</strong> In<strong>de</strong>p<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia- y con<br />
frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>sci<strong>en</strong>d<strong>en</strong> <strong>de</strong> linajes <strong>de</strong> tal orig<strong>en</strong> radicados <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>Río</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> P<strong>la</strong>ta <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> siglo<br />
XVIII.<br />
Mo<strong>d<strong>el</strong></strong>o g<strong>en</strong>ealógico cosmopolita<br />
El mo<strong>d<strong>el</strong></strong>o g<strong>en</strong>ealógico cosmopolita ha sido una concepción más proc<strong>la</strong>mada que funda-<br />
m<strong>en</strong>tada, pues son escasos los trabajos t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes a <strong>de</strong>mostrar <strong>la</strong> vali<strong>de</strong>z y alcance <strong>de</strong> <strong>su</strong>s afirmaciones.<br />
Sin embargo, ha sido <strong>la</strong> que más ha gozado <strong>d<strong>el</strong></strong> carácter <strong>de</strong> “visión oficial” <strong>d<strong>el</strong></strong> Uruguay,<br />
protegida e impulsada <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> Estado por cuya razón ha sido <strong>la</strong> <strong>de</strong> mayor difusión d<strong>en</strong>tro y<br />
fuera <strong>de</strong> fronteras a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> caracterizarnos.<br />
UNESCO<br />
TERCER PANEL