La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
220<br />
Poco a poco <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes fue haciéndose s<strong>en</strong>tir <strong>de</strong>s<strong>de</strong> abajo hacia<br />
ap<strong>en</strong>as algunos sectores medios urbanos y <strong>en</strong> algunos trabajos rurales y activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> construcción<br />
<strong>de</strong> infraestructura por <strong>el</strong> Estado. En particu<strong>la</strong>r, se hicieron notar <strong>en</strong> <strong>la</strong> música y danzas<br />
popu<strong>la</strong>res: <strong>el</strong> tango y <strong>el</strong> candombe, son <strong>la</strong>s expresiones paradigmáticas <strong>de</strong> esta contribución <strong>de</strong><br />
afro-hispano-americanos, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> Brasil, <strong>en</strong> razón a <strong>su</strong> consi<strong>de</strong>rable número y particu<strong>la</strong>rida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> dominación portuguesa, <strong>su</strong> pres<strong>en</strong>cia y expresiones fueron más notorias y perman<strong>en</strong>tes<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong> Nación.<br />
No conozco ningún trabajo sobre proyectos nacionales <strong>en</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong> países <strong>d<strong>el</strong></strong> Cono<br />
Sur que haya registrado a los negros o afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes como actores contribuy<strong>en</strong>tes dignos <strong>de</strong><br />
reconocimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> proyectos <strong>de</strong> Nación. Los estudios y p<strong>la</strong>nteos sobre <strong>su</strong><br />
pap<strong>el</strong> social son <strong>de</strong> los últimos 30 años, <strong>en</strong> otras pa<strong>la</strong>bras, <strong>de</strong> alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> dos g<strong>en</strong>eraciones si <strong>la</strong>s<br />
consi<strong>de</strong>ramos <strong>de</strong> 15 años cada una, o algo más <strong>de</strong> una si se consi<strong>de</strong>ra que una g<strong>en</strong>eración<br />
compr<strong>en</strong><strong>de</strong> 25 años.<br />
Esta nueva vi<strong>su</strong>alización <strong>de</strong> los negros y afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> países <strong>d<strong>el</strong></strong> Cono Sur obe<strong>de</strong>ce<br />
al <strong>en</strong>trecruzami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> distintos factores internacionales e internos. Por un <strong>la</strong>do, <strong>el</strong> proceso<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>scolonización que sigue al fin <strong>de</strong> <strong>la</strong> II Guerra Mundial y <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> varones y mujeres<br />
negros con li<strong>de</strong>razgos y notoriedad internacionales que estimu<strong>la</strong>n <strong>el</strong> reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> qui<strong>en</strong>es<br />
ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>su</strong>s mismos f<strong>en</strong>otipos.<br />
Por otro <strong>la</strong>do, <strong>la</strong> transnacionalización <strong>d<strong>el</strong></strong> capitalismo <strong>en</strong> <strong>el</strong> mundo, <strong>en</strong> términos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
l<strong>la</strong>mada nueva economía (materiales, tecnologías, información, comunicación, mercados financieros,<br />
<strong>de</strong>slocalización y <strong>de</strong>más características), que se ac<strong>en</strong>túa <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los años 90, favorece <strong>el</strong><br />
uso o valoración monetario-mercantil <strong>de</strong> lo “negro” <strong>en</strong> <strong>el</strong> con<strong>su</strong>mo y <strong>la</strong> producción masivos.<br />
Seguram<strong>en</strong>te compartiremos <strong>la</strong> afirmación <strong>de</strong> que es <strong>en</strong> <strong>el</strong> campo <strong>de</strong> <strong>la</strong> cultura y <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
influ<strong>en</strong>cia política que <strong>el</strong> movimi<strong>en</strong>to negro por los <strong>de</strong>rechos civiles, <strong>en</strong> los Estados Unidos <strong>de</strong><br />
América, principalm<strong>en</strong>te, ha sido un factor <strong>de</strong>cisivo <strong>en</strong> <strong>el</strong> r<strong>el</strong>ieve <strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas y grupos <strong>de</strong><br />
negros o afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> saga <strong>de</strong> Martin Luther King.<br />
Este proceso se ha ac<strong>en</strong>tuado por <strong>la</strong> participación <strong>de</strong> mujeres negras o<br />
afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes. <strong>La</strong>s luchas <strong>de</strong> los movimi<strong>en</strong>tos popu<strong>la</strong>res por <strong>la</strong> justicia social, <strong>la</strong> libertad<br />
y <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia, con reivindicación étnica, que id<strong>en</strong>tifica a personas no b<strong>la</strong>ncas pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes<br />
a <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ses dominantes y capas medias <strong>su</strong>periores, ha sido <strong>el</strong> crisol <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se ha<br />
fraguado <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia y reconocimi<strong>en</strong>to a estas personas y grupos, y así continúa, tanto a<br />
niv<strong>el</strong> nacional como a niv<strong>el</strong> internacional, por <strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia <strong>d<strong>el</strong></strong> sistema <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones<br />
Unidas y <strong>la</strong> serie <strong>de</strong> Confer<strong>en</strong>cias y Cumbres mundiales, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1993 (Confer<strong>en</strong>cia Mundial<br />
<strong>de</strong> los Derechos Humanos, Vi<strong>en</strong>a, Austria) hasta 2001 (Confer<strong>en</strong>cia Mundial contra<br />
<strong>el</strong> Racismo y <strong>la</strong> Discriminación Racial, Durban, Sudáfrica).<br />
<strong>La</strong> UNESCO ha otorgado una contribución importante, aunque poco reconocida, <strong>en</strong><br />
los estudios, difusión y formación <strong>de</strong> políticas públicas <strong>de</strong> justicia social y equidad, cim<strong>en</strong>tadoras<br />
<strong>de</strong> mejores r<strong>el</strong>aciones sociales sobre <strong>la</strong> realidad, perspectivas y pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> los grupos y personas<br />
afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> América <strong>La</strong>tina. Su contribución <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso <strong>d<strong>el</strong></strong> Caribe ha sido más<br />
vi<strong>su</strong>alizada y citada. Pue<strong>de</strong> comprobarse <strong>en</strong> distintas publicaciones y <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong> <strong>la</strong> Confer<strong>en</strong>cia<br />
G<strong>en</strong>eral, <strong>d<strong>el</strong></strong> Consejo Ejecutivo, <strong>de</strong> los Directores G<strong>en</strong>erales y <strong>de</strong> órganos específicos,<br />
UNESCO<br />
TERCER PANEL