26.04.2013 Views

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

LA RUTA DEL ESCLAVO EN EL RÍO DE LA PLATA: SU HISTORIA Y SUS CONSECUENCIAS<br />

En Sierra Leona se “pronuncian plegarias por conducto <strong>de</strong> una <strong>su</strong>cesión <strong>de</strong> antepasados (...)<br />

Se rin<strong>de</strong> culto a dos grupos bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finidos <strong>de</strong> antepasados (...) aqu<strong>el</strong>los cuyos nombres y hazañas son<br />

conocidos (...) y aqu<strong>el</strong>los que murieron <strong>en</strong> tiempos muy remotos”.<br />

Por consigui<strong>en</strong>te, no cabe duda <strong>de</strong> que los espíritus ancestrales <strong>de</strong>sempeñan un pap<strong>el</strong><br />

importante <strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to africano.<br />

Los antepasados forman parte <strong>d<strong>el</strong></strong> grupo social, y si bi<strong>en</strong> sería lógico abordarlos por vía<br />

indirecta, parti<strong>en</strong>do <strong>de</strong> los miembros inferiores <strong>d<strong>el</strong></strong> grupo vivi<strong>en</strong>te, pasando luego por <strong>la</strong>s jerarquías<br />

<strong>de</strong> los jefes y reyes, “es preferible invertir <strong>el</strong> proceso y tratar primero a los antepasados, vinculándolos<br />

estrecham<strong>en</strong>te a <strong>la</strong>s cre<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> dioses y <strong>en</strong> <strong>el</strong> Ser Supremo». (Geoffrey Parrin<strong>de</strong>r, “<strong>La</strong><br />

r<strong>el</strong>igión africana tradicional”, Ediciones Lidiun, Bu<strong>en</strong>os Aires, 1980, ibíd., págs. 75-76)<br />

Los padres <strong>de</strong> los padres <strong>de</strong> los abu<strong>el</strong>os afros no pidieron ni quisieron v<strong>en</strong>ir aquí; fueron<br />

arrancados viol<strong>en</strong>tam<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>su</strong>s tierras don<strong>de</strong> vivían a <strong>su</strong> manera, según <strong>su</strong>s costumbres y<br />

tradiciones.<br />

No pert<strong>en</strong>ecían a una so<strong>la</strong> región ni a una so<strong>la</strong> cultura.<br />

Es cre<strong>en</strong>cia g<strong>en</strong>eral que los africanos traídos forzadam<strong>en</strong>te pert<strong>en</strong>ecían a un grupo homogéneo,<br />

pero <strong>en</strong> realidad prov<strong>en</strong>ían <strong>de</strong> varios lugares: <strong>d<strong>el</strong></strong> c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> África, <strong>de</strong> <strong>la</strong> costa occid<strong>en</strong>tal,<br />

<strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>su</strong>r y <strong>de</strong> <strong>la</strong> costa ori<strong>en</strong>tal. Muchos eran mu<strong>su</strong>lmanes.<br />

Fueron muchos los pueblos africanos que, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> norte <strong>de</strong> S<strong>en</strong>egal, pasando por los<br />

actuales Sierra Leona, Golfo <strong>de</strong> Guinea, Gabón, Congo, Ango<strong>la</strong>, Sudáfrica, Is<strong>la</strong> Mauricio,<br />

Mozambique hasta <strong>el</strong> norte <strong>de</strong> Tanzania, más los estados <strong>d<strong>el</strong></strong> c<strong>en</strong>tro africano, “abastecieron” a<br />

los negreros europeos.<br />

No olvi<strong>de</strong>mos que <strong>el</strong> comercio <strong>de</strong> esc<strong>la</strong>vos se ext<strong>en</strong>dió hasta <strong>el</strong> período <strong>de</strong> <strong>la</strong> República<br />

Ori<strong>en</strong>tal <strong>d<strong>el</strong></strong> Uruguay, don<strong>de</strong> personalida<strong>de</strong>s públicas <strong>d<strong>el</strong></strong> gobierno -incluidos presid<strong>en</strong>tes- y<br />

g<strong>en</strong>te <strong>de</strong> negocios continuó lucrando con este infame tráfico.<br />

En los más <strong>de</strong> 2000 africanos c<strong>en</strong>sados (Montevi<strong>de</strong>o, 1812) <strong>en</strong> <strong>la</strong>s calles San B<strong>en</strong>ito, San<br />

Fernando, D<strong>el</strong> Pi<strong>la</strong>r, San Pedro y San Ramón se <strong>de</strong>staca <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> pueblos <strong>de</strong> África <strong>de</strong> los<br />

que eran originarios. Entre éstos sobresal<strong>en</strong> como más numerosos los sigui<strong>en</strong>tes: Congo, Mina,<br />

Mozambique, Bangu<strong>el</strong>a, Ango<strong>la</strong>, Guinea, Carabalí, Lubolo, etcétera. En tanto que por zonas <strong>la</strong><br />

que registró mayor pres<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> estos c<strong>en</strong>sos fue <strong>la</strong> <strong>de</strong> Ango<strong>la</strong>, seguida por <strong>la</strong> <strong>d<strong>el</strong></strong> Congo y <strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

Ghana-B<strong>en</strong>in-Nigeria (Minas y Ca<strong>la</strong>barís).<br />

Se int<strong>en</strong>tó <strong>de</strong>spersonalizar a los africanos para obt<strong>en</strong>er <strong>de</strong> <strong>el</strong>los <strong>el</strong> máximo provecho<br />

como si se tratara <strong>de</strong> algo nuevo, una “cosa” propiedad <strong>de</strong> <strong>su</strong> comprador. Para <strong>el</strong>lo se les quitaba<br />

<strong>el</strong> nombre africano, <strong>la</strong>s costumbres, <strong>el</strong> idioma, imponiéndoles <strong>el</strong> nombre e idioma <strong>d<strong>el</strong></strong> “amito”.<br />

El bautismo formaba parte fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>su</strong> “nueva” vida.<br />

Pueblos<br />

o naciones<br />

Oscar Montaño<br />

Mu<strong>su</strong>lmanes: Foláh (Peuls o Fulbes). Auzás (Hausas, Malés). Moro (Moxo).<br />

Golfo <strong>de</strong> Guinea: Minas.- Ka<strong>la</strong>barís (Efik Efó).- Nagó (Yoruba).- Tacuá.-<br />

Santé (Achanti).- Magí (Fon).- Guinea (Igbo, Edo e Ijaw).-<br />

Congos.- Angunga.- Molembo.- Obertoche.- Ba<strong>su</strong>ndi.- Boma.- Casancha.-<br />

Mayombe.- Cabinda.- Songo.- Bamsa.-<br />

Ango<strong>la</strong>.- Camundá.- Muzumbí.- Munyolo.- Moncholo.-<br />

Lubolo.- Bolo.- Reboyo.-<br />

189

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!