26.04.2013 Views

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

La Ruta del Esclavo en el Río de la Plata: su ... - unesdoc - Unesco

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LA RUTA DEL ESCLAVO EN EL RÍO DE LA PLATA: SU HISTORIA Y SUS CONSECUENCIAS<br />

34%, Rebolo 8%, Congo y Mina 6% (págs.32-34). Para <strong>el</strong> caso uruguayo, particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te<br />

montevi<strong>de</strong>ano, Montaño (2001) establece como principales naciones a Guinea, Costa <strong>de</strong> Guinea,<br />

Congo, Ango<strong>la</strong> y Mozambique, si<strong>en</strong>do estos últimos los más numerosos (págs.61-62).<br />

Si agrupamos los datos regionales m<strong>en</strong>cionados consi<strong>de</strong>rando como Ango<strong>la</strong> -Ango<strong>la</strong>,<br />

B<strong>en</strong>gu<strong>el</strong>a Cambindá y Lubolo-, repres<strong>en</strong>tan <strong>el</strong> 25 % <strong>d<strong>el</strong></strong> total y como Congo -Congo, Mufunví,<br />

Munyolo, Muyumbí- repres<strong>en</strong>tan <strong>el</strong> 23,45 %.<br />

Conclusiones<br />

<strong>La</strong> persist<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> tiempo <strong>d<strong>el</strong></strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o esc<strong>la</strong>vista <strong>en</strong> <strong>el</strong> espacio fronterizo ti<strong>en</strong>e directa<br />

r<strong>el</strong>ación, según nuestra interpretación <strong>de</strong> los procesos históricos, con los sigui<strong>en</strong>tes <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos:<br />

Eduardo R. Palermo<br />

1. <strong>La</strong> masiva pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> orig<strong>en</strong> luso-brasileña que eran los mayores<br />

propietarios <strong>de</strong> <strong>la</strong> tierra.<br />

2. Su <strong>en</strong>orme influ<strong>en</strong>cia política, económica y social que hizo predominar <strong>su</strong>s costumbres.<br />

3. <strong>La</strong> explotación <strong>de</strong> los esc<strong>la</strong>vos fue una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s características singu<strong>la</strong>res <strong>de</strong> esta masiva<br />

pres<strong>en</strong>cia luso-brasileña que g<strong>en</strong>eraba adicionalm<strong>en</strong>te estatus social emu<strong>la</strong>do<br />

por otros sectores <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad.<br />

4. <strong>La</strong> falta <strong>de</strong> interés o posibilida<strong>de</strong>s reales <strong>de</strong> aplicación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s leyes antiesc<strong>la</strong>vistas<br />

por parte <strong>de</strong> los repres<strong>en</strong>tantes <strong>d<strong>el</strong></strong> gobierno.<br />

5. <strong>La</strong>s profundas vincu<strong>la</strong>ciones políticas <strong>en</strong>tre caudillos <strong>en</strong> <strong>la</strong> frontera hizo que <strong>la</strong><br />

omisión <strong>en</strong> este tema fuera reiterada y <strong>la</strong> propia frontera se transformara <strong>en</strong> un<br />

esc<strong>en</strong>ario <strong>de</strong> negociaciones don<strong>de</strong> <strong>la</strong> tierra, <strong>el</strong> ganado y los esc<strong>la</strong>vos eran los puntos<br />

<strong>de</strong> negociación. (Palermo, Saccardi, 2003)<br />

<strong>La</strong> finalización <strong>d<strong>el</strong></strong> ciclo esc<strong>la</strong>vista con <strong>la</strong> Ley Áurea <strong>de</strong> 1888 <strong>en</strong> Brasil, puso un punto<br />

final <strong>en</strong> materia jurídica. Los esc<strong>la</strong>vos fueron liberados <strong>en</strong> <strong>su</strong> gran mayoría, no obstante muchos<br />

<strong>de</strong> los esc<strong>la</strong>vos manumitidos firmaron cartas <strong>de</strong> compromiso <strong>de</strong> continuación <strong>de</strong> <strong>su</strong>s trabajos<br />

por 5, 10 y 15 años, por lo cual a <strong>la</strong> etapa <strong>de</strong> esc<strong>la</strong>vo le siguió <strong>la</strong> <strong>de</strong> criado. En <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> nuestra<br />

región, <strong>en</strong> los contratos <strong>de</strong> peonaje no consta que fueran abolidos <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica, por lo cual se<br />

continúa un ciclo <strong>de</strong> servidumbre.<br />

A ambos <strong>la</strong>dos <strong>de</strong> <strong>la</strong> frontera y <strong>en</strong> fechas diversas, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1860 <strong>en</strong> a<strong>d<strong>el</strong></strong>ante, se fueron<br />

formando pueblos <strong>de</strong> negros <strong>en</strong> campos cedidos por <strong>su</strong>s antiguos amos o se les <strong>de</strong>jó vivir <strong>en</strong><br />

comunida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> <strong>la</strong> condición <strong>de</strong> agregados; exist<strong>en</strong> testimonios docum<strong>en</strong>tales y fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te<br />

testimonios <strong>de</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> antiguos esc<strong>la</strong>vos. Estas colectivida<strong>de</strong>s se as<strong>en</strong>taron <strong>en</strong><br />

g<strong>en</strong>eral a escasa distancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> frontera <strong>en</strong>tre ambos estados, tal vez como una forma <strong>de</strong> protección<br />

contra ev<strong>en</strong>tuales cambios políticos. Reci<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> uno <strong>de</strong> los distritos <strong>d<strong>el</strong></strong> municipio<br />

<strong>de</strong> Livram<strong>en</strong>to <strong>el</strong> gobierno fe<strong>de</strong>ral reconoció <strong>la</strong> condición <strong>de</strong> kilombo<strong>la</strong> a una familia <strong>de</strong> negros<br />

que se ajusta a lo ya com<strong>en</strong>tado.<br />

109

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!