PDF-Datei (22.5 MB) - Kennedy Bibliothek

mono oni konstruis ponton, plibonigis vojojn, same pri
publikaj servoj, pagis salajrojn kaj varojn; la mono estis
akceptita dc la bu isto, la uisto, bakisto k.t.p.
La uzadkotizo estis 1% pomonate a 12% pojare. La
kotizo estis pagata de tiu persono, kiu havis la monbileton
e la fino de la monato. La pagatesto estis eta
"po tmarko" kiu havis valoron de 1% de la monbileta valoro
kaj i estis gluata dorsllanke de la monbileto. Se tio
ne okazis, la monbileto poste fari is senvalora. Por eviti
tiun etan kotizon, iuj, kiuj ricevis pagon en liberaj ilingoj
rapide konsumis ilin anta ol ili uzis sian ordinaran
monon. Ilomoj pagis e siajn impostojn anticipe por ke
ne estu devigata pagi la etan kotizon. En unu jaro cirkulis
la 5000 ilingaj monbiletoj 463 fojojn kaj produktis
tiamanierc varojn kaj servojn valorajn pli ol 2 300 000
ilingojn (5000x463). La ordinara ilingo, kontra e,
cirkulis nur 213 fojojn."
En tempo, kiam la plej multaj landoj en E ropo havis
gravajn problemojn kun reduktita nombro da laborlokoj,
la nombro da senlaboruloj en VVorgl malgrandi is je 25%
dum i tiu ununura jaro. La kotizoj, kiuj kolekti is de la
urba magistrato, kaj kiuj ka zis ke la mono tiel ofte an is
posedanton, sumi is je entute 12% de 5 000 liberaj ilingoj
= 600 ilingoj. Tiu sumo estis uzata por publikaj celoj kaj
neniu unuopulo profitis de tio, sed utilis fakte al la tuta
socio.
Kiam poste pli ol 300 komunumoj cn A strio montris
intereson por i tiu modelo, la nacia banko de A strio
vidis sian propran monopolon minacata. La banko
intervenis en la urba konsilantaro kaj malpermesis la
presaclon cle la loka, libera mono. Malgra longda ra
batalo, kiu iris is la plej supera tribunalo de A strio, nek
VVorgl nek ia alia e ropa socio povis ripeti la
eksperimenton is i tiu tago.
En sia libro Capitalism at its best •' (kapitalismo kiam
i estas plej bona) Dieter Suhr prezentas raporton de Hans
29