PDF-Datei (22.5 MB) - Kennedy Bibliothek

2. Kiel ni povas krei seiireiituman kaj seninflacian
ekonomion?
Je la fino de la 19a jarcento Silvio Gesell, sukcesplena
komercisto en Germanio kaj Argentino, observis ke liaj
varoj kelkfoje vendi is rapide kaj je alta prezo, kelkfoje
malrapide kaj je pli malalta prezo. Li ekcerbumis pri la
kialo de tio. Balda li komprenis, ke tiuj i alti oj kaj
malalti oj malmulte dependis de la bezonoj de la homoj
de uste liaj varoj, a de la kvalito de tiuj, sed preska nur
de kiu "prezo" la mono havis en la monmerkato.
Li ekstudis tiujn fluktuadojn pli zorgeme kaj tiam
komprenis ke kiam la rentumaj normoj estis malaltaj tiam
la konsumado de varoj estis granda, kiam ili estis altaj
tiam la homoj rezignis a eti. I.a kialo de tio, ke kelkfoje
ekzistis pli da mono kaj kelkfoje malpli estis la preteco
de la monposedantoj pruntedoni sian monon. Se ilia
profito fari us malpli ol rento de 2,5%, ili montris emon
reteni la monon, per kio ili ka zis halton de investoj, kun
sekvantaj bankrotoj kaj i'eduktita nombro da laboroj. Post
iom da tempo, kiam homoj pretis pagi pli altan rentumon
por pruntepreni monon, tiuj denove estis akireblaj.
Nun oni estis pretaj por nova "rondiro": unue kun alta
rentuma normo kaj altaj varoprezoj, is iom post iom
granda kvanto da mono estus kreonta pli malaltan
rentumon kaj - fine - novan "kapitalstrikon".
La klarigo de Silvio Gesell de tiu i fenomeno estis ke
mono, diference de iuj aliaj varoj kaj servoj, povas esti
konservataj sen iaj kostoj. Se persono posedas korbon kun
pomoj kaj alia havas monon por a eti la pomojn, tiam la
pomposedanto estos devigata vendi post nelonga tempo
26