CRÈDITS: Autors: Miquel Àngel L<strong>la</strong>uger i Rodrigo <strong>de</strong>l Pozo Oikos. Acció ciutadana per <strong>la</strong> pau i <strong>la</strong> equitat Diss<strong>en</strong>y, il·lustracions, infografia i maquetació: DDC Imprimeix: amadip.esm<strong>en</strong>t Dipòsit legal: PM-1086-2010 ISBN: 978-84-613-3311-0 Col·lecció Mar i Terra, 2. Edicions Es Moixet Demagog. www.edicions<strong>de</strong>lmoixet.com Palma, 2009
Fonts <strong>de</strong>ls quadres: 2 Per a <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ció, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2007: Estado <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ció mundial 2007. Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas. New York, 2007. Web: http://www.unfpa.org Per a <strong>la</strong> superfície: The World Factbook 2007. C<strong>en</strong>tral Intellig<strong>en</strong>ce Ag<strong>en</strong>cy: http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/ (excepte <strong>la</strong> <strong>de</strong> Palestina, proced<strong>en</strong>t <strong>de</strong> l’Observatori Solidaritat: http://www.ub.es/solidaritat/observatori) 3 Per a <strong>la</strong> taxa <strong>de</strong> fecunditat, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l perío<strong>de</strong> 2005-2010: Estado <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción mundial 2007. Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas. New York, 2007. Web: http://www.unfpa.org Per a l’edat mitjana, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2007: The World Factbook 2007. C<strong>en</strong>tral Intellig<strong>en</strong>ce Ag<strong>en</strong>cy. http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/ 4 Per a <strong>la</strong> taxa d’expatriats, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2000: OCDE, http://www.oecd.org Per a <strong>la</strong> taxa d’immigrants, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2005: Estado <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción mundial 2007. Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas. New York, 2007. Web: http://www.unfpa.org Per a <strong>la</strong> taxa neta <strong>de</strong> migració, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2007: The World Factbook 2007. C<strong>en</strong>tral Intellig<strong>en</strong>ce Ag<strong>en</strong>cy. http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/ 5 CIEMEN (C<strong>en</strong>tre Internacional Escarré per a les Minories Ètniques i Nacionals) http: www.ethnologue.com 6 The World Factbook 2007. C<strong>en</strong>tral Intellig<strong>en</strong>ce Ag<strong>en</strong>cy. http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/ 7 Organització <strong>de</strong> les Nacions Uni<strong>de</strong>s per a l’Educació, <strong>la</strong> Ciència i <strong>la</strong> Cultura, UNESCO. http://www.unesco.org 8 2007 Annual Report. The Freedom House. http://www.freedomhouse.org World Report 2007. Human Rights Watch. http://www.hrw.org/ Informe 2007. Amnistia Internacional. http://www.amnistiainternacional.org/ Global Corruption Report 2008. Transpar<strong>en</strong>cy International. http://www.transpar<strong>en</strong>cy.org/ 9 Per al nivell <strong>de</strong> conflicte, consi<strong>de</strong>rant el perío<strong>de</strong> 1990-2002: PRIO (Peace Research Institute Oslo) Per al nombre <strong>de</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>çats i refugiats, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2006: Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ 10 Per a <strong>la</strong> <strong>de</strong>spesa militar: SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute): www.sipri.org Les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>spesa militar absoluta correspon<strong>en</strong> a l’any 2006; les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l perc<strong>en</strong>tatge <strong>de</strong> PIB <strong>de</strong>stinat a fins militars, correspon<strong>en</strong> a l’any 2005. Per als membres <strong>de</strong> les forces arma<strong>de</strong>s, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2007: Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ 11 World Developm<strong>en</strong>t Indicators Database. Banc Mundial http://<strong>de</strong>vdata.worldbank.org/data-query/ Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Producte Interior Brut (PIB), R<strong>en</strong>da per Càpita (PP) i R<strong>en</strong>da per Càpita Ajustada (PPD) correspon<strong>en</strong> a l’any 2005. La taxa <strong>de</strong> creixem<strong>en</strong>t econòmic correspon a <strong>la</strong> mitjana <strong>de</strong>l perío<strong>de</strong> 1990-2005. 12 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Da<strong>de</strong>s correspon<strong>en</strong>ts a un any <strong>de</strong>l perío<strong>de</strong> 1995-2005 13 Per als perc<strong>en</strong>tatges <strong>de</strong> sectors econòmics, da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2005: World Developm<strong>en</strong>t Indicators Database. Banc Mundial http://<strong>de</strong>vdata.worldbank.org/data-query/ Les da<strong>de</strong>s d’Israel, Líbia, Malta, Palestina i Xipre correspon<strong>en</strong> a l’any 2004, The CIA Factbook http://www.odci.gov/cia/publications/factbook/in<strong>de</strong>x.html Per a <strong>la</strong> taxa <strong>de</strong> <strong>de</strong>socupació, mitjana anual <strong>de</strong>l perío<strong>de</strong> 1996-2006: Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> Jordània, Sèrbia i Mont<strong>en</strong>egro correspon<strong>en</strong> a l’Organització Internacional <strong>de</strong>l Treball (OIT). 14 Worl Tourism Organization http://www.world-tourism.org/facts/tmt.html Totes les da<strong>de</strong>s són <strong>de</strong> l’any 2005 15 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Nota: les xifres correspon<strong>en</strong> a 2005 i cal advertir que, més que <strong>en</strong> el cas d’<strong>altres</strong> indicadors, es tracta <strong>de</strong> xifres que pod<strong>en</strong> variar molt consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> el termini <strong>de</strong> dos o tres anys. 16 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Da<strong>de</strong>s correspon<strong>en</strong>ts a l’any 2005. 17 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Les da<strong>de</strong>s d’habitants per cada metge correspon<strong>en</strong> al perío<strong>de</strong> 2000-2004, Organització Mundial <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salut (OMS) http://www.who.int 18 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Organització <strong>de</strong> les Nacions Uni<strong>de</strong>s per a l’Educació, <strong>la</strong> Ci<strong>en</strong>cia i <strong>la</strong> Cultura, UNESCO: http://www.unesco.org/ Notes: les da<strong>de</strong>s d’alfabetització correspon<strong>en</strong> al perío<strong>de</strong> 1995-2005. Les da<strong>de</strong>s d’esco<strong>la</strong>rització no sempre correspon<strong>en</strong> a l’any <strong>de</strong> referència (2005). Les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>de</strong>spesa <strong>en</strong> educació correspon<strong>en</strong> al perío<strong>de</strong> 2002-2005 19 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Nota: <strong>la</strong> tau<strong>la</strong> no inclou l’IDH <strong>de</strong> Sèrbia i Mont<strong>en</strong>egro perquè aquests països no estan inclosos a l’Informe <strong>de</strong> Des<strong>en</strong>volupam<strong>en</strong>t Humà. Al mapa se’ls ha assimi<strong>la</strong>t al tram 0,8-0,9 per <strong>la</strong> seva proximitat als països d’aquest tram <strong>en</strong> esperança <strong>de</strong> vida, esco<strong>la</strong>rització i r<strong>en</strong>da per càpita. 20 Les da<strong>de</strong>s sobre perc<strong>en</strong>tatge <strong>de</strong> dones <strong>en</strong> escons par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>taris són <strong>de</strong>: Interpar<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tarian Union, (http://www.ipu.org), que recull el llistat amb informació actualitzada. Per a <strong>la</strong> resta <strong>de</strong> da<strong>de</strong>s, que correspon<strong>en</strong> al perío<strong>de</strong> 1995-2005: Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ 21 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Da<strong>de</strong>s correspon<strong>en</strong>ts al perío<strong>de</strong>1995-2005. 22 Ramon FLOCH, Lluís FERRÉS i Miquel MONGE.- Mediterrània. Enciclopèdia Cata<strong>la</strong>na. Barcelona, 1991 Per a les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l quadre: http://www.worldweather.org (World Meteorological Organization) 23 IEMed (Institut Europeu <strong>de</strong> <strong>la</strong> Mediterrània) http://www.iemed.org ISRIC (World Soil Information) http://www.isric.org 24 Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ 25 Per a les da<strong>de</strong>s d’accés a aigua potable i sanejam<strong>en</strong>t, any 2004: Informe sobre Desarrollo Humano 2007-2008. Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Desarrollo. http://www.undp.org/ Per a les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> consum d’aigua: Earth Tr<strong>en</strong>ds. The Envirom<strong>en</strong>tal Information Portal. World Resource Institute. http://www.wri.org Per a les da<strong>de</strong>s d’estrès hídric, any 2004: Organización para <strong>la</strong> Alim<strong>en</strong>tación y <strong>la</strong> Agricultura, (FAO). http://www.fao.org/ 26 Living P<strong>la</strong>net Report 2006. World Wi<strong>de</strong> Fund for Nature (WWF). http://www.panda.org/livingp<strong>la</strong>net Da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l’any 2003. 27 Per a les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> l'EPI (Environm<strong>en</strong>tal Performance In<strong>de</strong>x): Universitat <strong>de</strong> Yale. http://epi.yale.edu Per a les da<strong>de</strong>s <strong>de</strong> perc<strong>en</strong>tatge <strong>de</strong> superfície terrestre protegida: IUCN (The World Conservation Union): World Database of Protected Areas.