Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

VIII.
L’artículu
98
l'inxenieru, fai l'encargu, tu bebi l'anís, coméi l'andarica, ta casáu
l'hermanu.
1.1.2 APOSTROFACIÓN DEL ARTÍCULU LA
L'artículu la namái s'apostrofa si-y sigue pallabra qu'entame per a- o ha-.
Exemplos: l'asturiana, l'habilidá, l'amestadura, l'habitación. Nun s'apostrofa
ante h.a-: la h.aba "la faba".
Poro, habrá escribise: la oveya, la esfoyaza, la hexemonía, la hora, la
inera, la hixene, la ufierta, la humedanza.
1.1.3 OBSERVACIONES SOBRE L’APOSTROFACIÓN D’ARTÍCULOS
Han tenese en cuenta les observaciones siguientes sobre l'apostrofación
d'artículos:
a) L'artículu neutru lo enxamás nun s'apostrofa. Exemplos: lo afayao, lo
habitao, lo ensucho, lo helénico, lo irretrucable, lo hispánico, lo orbayao,
lo homoxéneo, lo ufrío, lo humildoso.
b) Si l'artículu el va precedíu de la conxunción y o del pronome -y, nun s'apostrofa
como 'l. Exemplos: aquellos y el fíu de Xuan, apurrió-y el
quesu, dio-y el xenru lo que pidió.
c) Nes secuencies que + el, si llueu sigue consonante, l'apostrofación
afeuta al artículu namái: paez que'l tema ruxe muncho, diz que'l ser
humanu ye cruel. Si-y sigue vocal o h muda, aplícase la norma xeneral:
paez que l'añu acaba bien, diz que l'home nun lo creyó.
d) Una pausa enantes del artículu fai imposible qu'ésti pierda la vocal y
s’apostrofe como 'l. Exemplos: rompió, paezme, el xarru; si lo fai
asina, el diañu lu lleve; ¡Xuacu, el to primu!; diz que, si nun t'importa,
el llunes mándatelo per corréu; pero ¡Xuacu, l’amigu de siempre!
e) Los nomes de llugar con artículu apostrófense según les regles xenerales:
L'Entregu, L'Infiestu, L'Agüeria, L'Argañosa, La Cuesta'l Llagu, La
Vega l'Umeru, Castañéu'l Monte, Sotu'l Barcu, etc. Pero: La Infestal, La
Espina, La Isla, La H. aza, La H. aya.
1.2 Contraiciones
N'otres ocasiones, la perda de vocales nes formes del artículu nun se reflexa
na escritura col apóstrofu, sinón per aciu d'una contraición. Delles
vegaes ye la preposición, y non l'artículu, la que sufre la perda de soníos;