21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

d) La «-b» final <strong>de</strong> pal<strong>la</strong>bra caltiénse nel asturianu escritu: baobab, etc.<br />

4.9 Adautación <strong>de</strong> d final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba<br />

La «d» final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba <strong>de</strong> les pal<strong>la</strong>bres d'orixe cultu adáutase n'asturianu<br />

como sigue:<br />

a) La norma xeneral fai que se caltenga na escritura <strong>la</strong> «d» final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba<br />

nes pal<strong>la</strong>bres d'aniciu cultu. Exemplos:<br />

-dm-: admonitoriu, cadmiu<br />

-dqu-: adquirir, adquisición<br />

-dv-: advenedizu, adversariu, advientu (pero avientu "mes")<br />

b) De toes maneres, <strong>la</strong> «-d» final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba <strong>de</strong>sapaez <strong>de</strong> <strong>la</strong> escritura si nel<br />

cultismu va siguida d'una «x» (fonema / s/):<br />

-dx- > -x-: axetivu, axuntar, axudicar, etc.<br />

c) La -d final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba conviértese en -l n'otros casos:<br />

-dm- > -lm-: alministrar, almirar, almitir, etc.<br />

-dv- > -lv-: alverbiu, alvertir, etc.<br />

Con ello, <strong>la</strong> llingua culta nun fai otra cosa qu'empobinar per vieyes ten<strong>de</strong>ncies<br />

presentes en pal<strong>la</strong>bres actuales como selmana, coldu, xulgar,<br />

recaldar, etc.<br />

d) Al final <strong>de</strong> pal<strong>la</strong>bra, nes terminaciones proce<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong>l l<strong>la</strong>tín -atem y<br />

-utem, <strong>la</strong> -d <strong>de</strong>sapaez na escritura: llibertá, llexitimidá, virtú, salú, etc.<br />

De toes maneres, caltiénse en topónimos non asturianos: Madrid,<br />

Val<strong>la</strong>dolid, Bagdad, Is<strong>la</strong>mabad, etc.<br />

4.10 Adautación <strong>de</strong> -g final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba<br />

La ten<strong>de</strong>ncia xeneral empobina al caltenimientu <strong>de</strong> <strong>la</strong> «-g» final <strong>de</strong> sí<strong>la</strong>ba<br />

nos cultismos. Exemplos:<br />

-gd-: magdaleniense<br />

-gm-: sintagma, magma, pigmentu, fragmentu, dogma<br />

-gn-: agnósticu, dignu, dignidá, lignitu, magnesiu, signu, significáu,<br />

cognitivu<br />

Sicasí, <strong>de</strong>saníciase naquelles pal<strong>la</strong>bres on<strong>de</strong> vezu talu tea perafitáu na tradición<br />

oral:<br />

-gd- > -d-: madalena<br />

-gn- > -n-: inorante, inorancia, insinia, repunu, repunancia,<br />

repunante<br />

IV.<br />

La sí<strong>la</strong>ba<br />

61

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!