Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

1
La sílaba
Carauterístiques xenerales de la sílaba
Nes sílabes puen estremase dos elementos: el nucleu y los márxenes.
N'asturianu escritu, el nucleu silábicu ocúpalu siempre una vocal. Pel so
llau, los márxenes silábicos puen ocupalos vocales (nos casos de los diptongos
y triptongos) o consonantes.
Acordies col númberu de sílabes de que tán formaes, hai pallabres monosílabes
(llau, fueu, de, pá, con) o polisílabes, pudiendo ser estes últimes
bisílabes (güeyu, lluna, puerta), trisílabes (antroxu, cadiellu, bígaros),
tetrasílabes (personaxe, escolanciu, nuechiquina), etc.
2
Diptongos, triptongos ya hiatos
2.1 Diptongos
Un diptongu ye un conxuntu de dos vocales nuna mesma sílaba. Pero non
tolos conxuntos de dos vocales formen un diptongu, sinón qu'ésti produzse
namái cuando una de les dos vocales (o les dos) ye zarrada. Acordies
con esto, danse tres menes de diptongos:
a) Diptongos crecientes: vocal zarrada (marxe) + vocal semiabierta o abierta
(nucleu). Son los siguientes: ie, ia, io, ue, ua, uo. Exemplos: vieyu,
murnia, pioyu, nueche, cuayar, ¡guo!
b) Diptongos decrecientes: vocal semiabierta o abierta (nucleu) + vocal
zarrada (marxe). Son estos: ai, au, ei, eu, oi, ou. Exemplos: entainar,
llau, llei, feu, soi, tou.
c) Diptongos indiferentes: vocal zarrada + vocal zarrada. Son: iu, ui, ii, uu.
Exemplos: Tiuya, lladroniciu, xuiciu, párti-y, antiguu.
Cuando dos vocales xuntes nun s'atopen na mesma sílaba, dizse que tán
n'hiatu: rodía, saín, feúcu, falcatrúa, rocea, cacea, poeta, axuntao.
2.1.1 DIPTONGOS EN SÍLABA ÁTONA
Los diptongos lo mesmo puen dase en sílaba tónica (suañu, pueblu, aire)
qu'en sílaba átona (suañar, pueblucu, airín). De toes maneres, obsérvase
lo siguiente:
IV
IV.
La sílaba
51