Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

per onde ~ per u trabaya'l pá, Mónica vien d'onde ~ d'u trabaya'l pá,
Mónica vieno andando dende onde ~ dende u trabaya'l pá.
Apuerta davezu que'l verbu de la oración alverbial suprímese, dando llugar
a secuencies como éstes: Mónica trabaya onde ~ u'l pá, Mónica foi a
onde ~ au'l pá, Mónica marchó pa onde ~ pa u'l pá, etc.
2.2.7 SINTAXIS DEL RELATIVU COMO
El relativu como con antecedente namái pue cumplir dientro la oración
axetiva la función de complementu circunstancial con conteníu modal: la
manera como lo ficisti nun nos paeció bona, el mou como-yos falasti foi
bien foscu.
Anque ye posible l'emplegu de como faciendo de relativu con antecedente,
nos mesmos contestos pue apaecer la secuencia formada por con, artículu
y que. Exemplu: la manera como (cola que) nos miró yera llastimera.
Nel usu popular, como suel usase ensin antecedente. Nesti casu, el resultáu
de l'aición trespositora de como nun ye una oración axetiva, sinón
alverbial con función de complementu circunstancial de conteníu modal
dientro la oración principal: Olaya trabaya como trabaya'l pá, Xandru
fala como fala l'hermanu.
Como se ve, nestes construcciones establezse una comparanza ente'l verbu
de la oración principal y el de la oración axetiva. Ocurre davezu que dambos
verbos equivalen, polo que, desaniciando'l segundu, dase llugar a
secuencies como éstes, tamién comparatives: Olaya trabaya como'l pá,
Xandru fala como l'hermanu.
2.2.8 SINTAXIS DEL RELATIVU CUANDO
El relativu cuando con antecedente namái pue cumplir dientro la oración
axetiva la función de complementu circunstancial con conteníu temporal;
equival en toles ocasiones a la secuencia en + (artículu) + que, como se ve
nestos exemplos: l'añu cuando (nel que ~ en que) se casaron hebo una
seca tremenda, eso foi na temporada cuando (na que ~ en que) tabes nel
hospital.
La fala popular, de toes maneres, prefier l'usu del relativu que nestes mesmes
circunstancies: l'añu que se casaron hebo una seca tremenda, eso foi
na temporada que tabes nel hospital.
Magar que'l relativu cuando pue usase con antecedente, nel usu popular
emplégase más ensin él. Nesti casu, el resultáu de l'aición trespositora de
XXV.
Oración
compuesta
y oración
complexa
387