21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

XXII.<br />

El grupu<br />

nominal<br />

340<br />

Ha tenese en cuenta que l'emplegu <strong>de</strong>l referente ello axústase a lo que ye<br />

normal nos referentes <strong>de</strong> xéneru neutru. Exemplos: nun me quites el tabacu,<br />

que nun puedo pasar ensin ello; écheslo ente agua y llueu con ello faes<br />

una pastia (referencia a "arroz"); tienlo ehí que nun mira pa ello (referencia<br />

a "ropa"); vuelvi con ello calentao (referencia a "sopa"); nun toques<br />

d'ello, que ta pintao (referencia a "ma<strong>de</strong>ra").<br />

2.12 Construcciones partitives<br />

Los in<strong>de</strong>finíos cuantificadores –a nun ser tou toa too– almiten, per un l<strong>la</strong>u,<br />

l'emplegu normal como axetivos concordando col sustantivu al que son<br />

subordinaos: bebisti poca lleche, comieron pocos figos, dionos abon<strong>de</strong>s<br />

ab<strong>la</strong>nes, picaron abondu carbón, cumplió bastantes años, recebáronlo<br />

con bastante cal, tapáronlo con munchu barru, vendíemos munches entraes,<br />

díxitelo <strong>de</strong>masiaes veces, echasti <strong>de</strong>masiáu sal, díxitelo tantes veces<br />

que yá fartuqué, ¿arramaron tantu vinagre?, ¿quies más arroz?, Lluis<br />

quier más (menos) cacagüeses.<br />

Pero tamién almiten <strong>la</strong> l<strong>la</strong>mada construcción partitiva. Nel<strong>la</strong>, l'in<strong>de</strong>finíu<br />

fai <strong>de</strong> nucleu sustantivu en concordancia —neutra en casu <strong>de</strong> non cuntable—<br />

con otru sustantivu camudáu en términu subordináu per aciu <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

preposición <strong>de</strong>: bebisti poco <strong>de</strong> lleche, comieron pocos <strong>de</strong> figos, dionos<br />

abon<strong>de</strong>s d'ab<strong>la</strong>nes, picaron abondo <strong>de</strong> carbón, cumplió bastantes d'años,<br />

recebáronlo con bastante <strong>de</strong> cal, tapáronlo con muncho <strong>de</strong> barru, vendíemos<br />

munches d'entraes, díxitelo <strong>de</strong>masiaes <strong>de</strong> veces, echasti <strong>de</strong>masiao <strong>de</strong><br />

sal, díxitelo tantes <strong>de</strong> veces que yá fartuqué, ¿arramaron tanto <strong>de</strong> vinagre?,<br />

¿quies más d'arroz?, Lluis quier más (menos) <strong>de</strong> cacagüeses.<br />

La mesma construcción partitiva ye <strong>la</strong> qu'apaez nel in<strong>de</strong>finíu pocu -a,<br />

siguíu d'un subordináu con <strong>de</strong> y un sustantivu non cuntable. Asina, <strong>de</strong> cargái<br />

pocu carbón y apúrrime poca fruta sur<strong>de</strong>n les construcciones partitives<br />

cargái poco <strong>de</strong> carbón y apúrrime poco <strong>de</strong> fruta. Por elipsis <strong>de</strong> <strong>la</strong> preposición<br />

<strong>de</strong>, llégase a espresiones como cargái poco carbón y apúrrime<br />

poco fruta, on<strong>de</strong> l'in<strong>de</strong>finíu neutru sustantiváu tien <strong>la</strong> falsa apariencia d'un<br />

axetivu antepuestu neutru. Ha tenese tamién en cuenta qu'esiste, per otru<br />

l<strong>la</strong>u, <strong>la</strong> espresión sustantiva un pocu, que pue dir acompañada <strong>de</strong> subordinaos<br />

precedíos <strong>de</strong> <strong>de</strong>, preposición que tamién pue <strong>de</strong>saniciase: cargái un<br />

pocu (<strong>de</strong>) carbón, apúrrime un pocu (<strong>de</strong>) fruta.<br />

No que se refier a los in<strong>de</strong>finíos esistenciales, los plurales dalgunos dalgunes<br />

y <strong>de</strong>llos tamién almiten, per un l<strong>la</strong>u, l'emplegu normal como axetivos<br />

concordando col sustantivu al que tán subordinaos (tenía dalgunos

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!