Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

C) TRESPOSICIÓN ALVERBIU ’ AXETIVU
Diverses preposiciones faen posible qu'un alverbiu funcione de subordináu
d'un sustantivu, lo que supón una tresposición a axetivu. Exemplos: la
xente d'atrás, el camín penriba, el periódicu d'ayeri, la xinta de mañana,
el noticieru de güei, el neñu d’alantre, les noticies de cuantayá, el camín
d'abaxo, la carretera dende ellí.
Tamién hai alverbios que funcionen direutamente como axetivos subordinaos
a un sustantivu, ensin preposición nenguna: una rapaza asina.
D) TRESPOSICIÓN AXETIVU ’ ALVERBIU
Diverses preposiciones faen posible qu'un axetivu faiga función de subordináu
d'un alverbiu, lo que supón una tresposición a alverbiu. Exemplos:
ye asina de revesosu.
Axetivos adautaos morfolóxicamente a alverbios cola inmovilización en
neutru, empléguense tamién como subordinaos d'axetivos y d'otros alverbios.
Los indefiníos cuantificadores puen adautase a alverbiu, a nun ser
tou toa too, teniendo en cuenta que cuando l'alverbiu muncho antecede a
un axetivu o a otru alverbiu, pue coyer la forma mui, y que tanto neses circunstancies
cueye siempre la forma tan. Exemplos: paez poco llistu, el to
pueblu ta abondo lloñe, yeren bastante vieyes, yeren muncho vieyos ~
yeren mui vieyos, son demasiao llocos, ye tan llambión como'l pá, el to
pueblu ta más lloñe que'l nuesu, los tos neños son yá abondo grandinos,
el pueblu de Xintu ta muncho lloñe d'equí, paezme qu'estes pataques tán
poco rustríes, con cuatro culinos de sidra quedó medio enfiláu, fixeron la
carretera demasiao apriesa.
La mesma adautación llógrase inmovilizando l'axetivu en femenín y
amestándo-y el sufixu -mente. Exemplos: guapamente tuyu, doblemente
llibre, fatamente alloriáu, etc.
E) TRESPOSICIÓN VERBU ’ AXETIVU (ORACIONES RELATIVES)
Un nucleu verbal (esto ye, una oración) pue convertise n'axetivu per aciu
d'un relativu, exerciendo la función de términu subordináu d'un sustantivu.
Pela so parte, y frente a otros trespositores, el relativu cumple dos
misiones: convertir una oración n'axetivu y exercer dalguna función dientro
la oración trespuesta. Exemplos: el guarda que prindó les vaques
(suxetu léxicu), la ponte que ficieron (complementu direutu), la ciudá
onde vive (complementu circunstancial), la empresa u trabayo (complementu
circunstancial), l'añu cuando se casaron (complementu circunstan-
XXII.
El grupu
nominal
329