21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

4.1.1 CLASIFICACIÓN DE LES PALLABRES COMPUESTES<br />

In<strong>de</strong>pendientemente <strong>de</strong> cuáles seyan les categoríes orixinales <strong>de</strong> los elementos<br />

integrantes, el compuestu insiértase en xunto nuna categoría que<br />

pue nun coincidir con elles. Asina, <strong>la</strong> composición pue dar llugar a sustantivos<br />

(pincurrinchón, bígaru <strong>de</strong> pates, peullobu, sestaferia, picatueru),<br />

a axetivos (llingual<strong>la</strong>rga, pintu<strong>la</strong>rrama, asturiano-lleonés o asturianolleonés,<br />

cuatro güeyos, metepates, fa<strong>la</strong>mbaldre) o a verbos (agarrape<strong>la</strong>r).<br />

Acordies co<strong>la</strong> categoría <strong>de</strong> los primitivos sintagmes <strong>de</strong>l compuestu, les<br />

pal<strong>la</strong>bres compuestes puen formase acordies con estos esquemes:<br />

SUSTANTIVU + AXETIVU<br />

Exemplos: bocadulce, bocarrota, caradura, colleralba, ferre palomberu,<br />

gallu montés, gochu montés, llingual<strong>la</strong>rga, patalloria, patarroxa, perrucuspín,<br />

picurrinchón, pitaciega, ratu dormidor, raul<strong>la</strong>rgu, vacalloria.<br />

SUSTANTIVU + (PREPOSICIÓN) + SUSTANTIVU<br />

En <strong>de</strong>llos casos el segundu sustantivu pue apaecer precedíu d'artículu.<br />

Exem-plos: bígaru <strong>de</strong> pates, bocamina, caballín <strong>de</strong>l diañu, cabudañu o<br />

cabu d'añu, cocu <strong>de</strong> lluz o cocu lluz, casa <strong>de</strong>l conceyu o casa'l conceyu,<br />

día <strong>de</strong> gües o día gües, fueunculu, guxán <strong>de</strong> lluz, mal <strong>de</strong> güeyu o malgüeyu,<br />

pa<strong>la</strong> <strong>de</strong> dientes o pa<strong>la</strong>dientes, pex<strong>de</strong>gatu, pexedánxel, picu <strong>de</strong> cavar,<br />

sidra <strong>de</strong>l duernu o sidra'l duernu, vara <strong>de</strong> yerba o vara yerba.<br />

SUSTANTIVU + SUSTANTIVU<br />

Exemplos: cochecama, gatu algaire, peullobu, picuscayu, pinta<strong>la</strong>rrama,<br />

te<strong>la</strong>raña.<br />

AXETIVU + AXETIVU<br />

Exemplos: asturiano-lleonés, físico-químicu, gallego-portugués, l<strong>la</strong>tinoamericanu,<br />

político-relixosu.<br />

AXETIVU + SUSTANTIVU<br />

Exemplos: cuatro güeyos, medianueche, mediudía o meudía, milpates,<br />

munchufríu, pintu<strong>la</strong>rrama, sietestrellu, toreyes (tou + oreyes).<br />

ALVERBIU + AXETIVU<br />

Exemplos: bienvenida, bienfaláu, bienfechor, bienveníu, bienllegáu,<br />

malencaráu, malintencionáu, malcuriosu.<br />

XXI.<br />

Derivación<br />

y composición<br />

309

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!