Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XXI.
Derivación
y composición
290
’ calcón, emburriar ’ emburrión, esfoyar ’ esfoyón, estruyar ’ estruyón,
puxar ’ puxón, raspiar ’ raspión, recalcar ’ recalcón, resbariar ’
resbarión, resgar ’ resgón, resquemar ’ resquemón, retorcer ’ retorción,
sascudir ’ sascudión, solmenar ’ solmenón, sotripar ’ sotripón,
xiringar ’ xiringón.
-ÓN, -ONA (en sustantivos)
-ÓN, -ONA, -ÓN ~ -ONO (n'axetivos)
Sufixu productivu, non categorizador, asociáu a sustantivu, axetivu o
alverbiu. Significáu: "aumentativu". Exemplos: camión ’ camionón,
casa ’ casona, home ’ homón, molín ’ molinón, muyer ’ muyerona,
pueblu ’ pueblón, rapaz ’ rapazón, xatu ’ xatón; altu ’ altón, mariellu
’ mariellón, murniu ’ murnión, puercu ’ puercón, vieyu ’ vieyón;
abaxo ’ abaxón, alantre ’ alantrón, arriba ’ arribón, tarde ’ tardono.
-ÓN, -ONA, -ÓN ~ -ONO o
-IÓN, -IONA, -IÓN ~ -IONO
Sufixu productivu, categorizador dende verbu y asociáu a axetivu.
Significáu: "cualidá, enclín". Exemplos: abusar ’ abusón, aforrar ’ aforrón,
atuñar ’ atuñón, berrar ’ berrón, cagar ’ cagón, combayar ’
combayón, comer ’ comión, entrugar ’ entrugón, fartar ’ fartón, llamber
’ llambión, llorar ’ llorón, masuñar ’ masuñón, mexar ’ mexón,
quexase ’ quexón, tardar ’ tardón, testerar ’ testerón.
-ONDU, -ONDA, -ONDO; -ONDIU, -ONDIA, -ONDIO o
-IONDU, -IONDA, -IONDO
Sufixu improductivu, categorizador dende sustantivu, alverbiu o verbu, y
asociáu a axetivu. Significaos:
- "Que tien una cualidá": feder ’ fediondu, sero ’ serondu.
- "Que ta en celu": gatu ’ gationda ~ gatondia.
-OR
Sufixu improductivu, categorizador dende axetivu o verbu y asociáu a sustantivu.
Significaos:
- "Aición": ferver ’ fervor.
- "Cualidá, dimensión": anchu ’ anchor, arrecender ’ arrecendor, feder
’ fedor, goler ’ golor, gordu ’ gordor, grande ’ grandor, llargu ’ llargor,
resquemar ’ resquemor.
-OR, -ORA (en sustantivos); -OR, -ORA, -OR (n'axetivos)
Sufixu improductivu, categorizador dende axetivu o verbu y asociáu a sus-