Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

- Dende un verbu: alloriar ’ alloriu, esmolecer ’ esmolición, iguar ’
igua, llavar ’ llavadura, xorrecer ’ xorrecimientu, etc.
- Dende otru sustantivu: carbayu ’ carbayéu, golor ’ goliatu, home ’
homón, llibru ’ llibracu, pueblu ’ pueblín, rapaz ’ rapazucu, sidra ’
sidrizu, etc.
B) SUFIXACIÓN AXETIVA
Ye la formación d’axetivos per aciu d’un sufixu:
- Dende un sustantivu: caldu ’ caldosu, ferruñu ’ ferruñentu, sidra ’
sidreru, llamarga ’ llamarguizu, etc.
- Dende un verbu: facer ’ facederu, gasayar ’ gasayosu, pensar ’ pensatible,
trabayar ’ trabayador, etc.
- Dende otru axetivu: grande ’ grandón, llambión ’ llambionzacu, roxu
’ roxín, etc.
C) SUFIXACIÓN ALVERBIAL
Ye la formación d’alverbios per aciu d’un sufixu. Nun ha confundise la
derivación alverbial con otros procedimientos d’alverbialización como la
tresposición preposicional (tamos en pueblu), la inmovilización morfolóxica
(trabayen curioso) y les frases alverbiales (anden al debalu).
La derivación alverbial, pela so parte, execútase col sufixu -mente, que s'amiesta
a la forma femenina del axetivu: bonu ’ bonamente, xustu ’ xustamente,
etc. Esiste tamién la posibilidá de formar un alverbiu dende otru
alverbiu: abaxo ’ abaxón, tarde ’ tardino, etc.
D) SUFIXACIÓN VERBAL
Ye la formación de verbos per aciu d’un sufixu:
- Dende un sustantivu: carta ’ cartiar, flor ’ floriar, pata ’ patexar, etc.
- Dende un axetivu: asturianu ’ asturianizar, blancu ’ blanquiar, fatu ’
afatar, guapu ’ aguapecer, etc.
- Dende otru verbu: comer ’ comicar, nevar ’ nevusquiar, trabayar ’
trabayucar, etc.
3.2.2 LLISTA DE SUFIXOS
-A
Sufixu productivu, categorizador dende verbu y asociáu a sustantivu.
Significáu: "aición y efeutu". Exemplos: buscar ’ busca, costar ’ costa,
XXI.
Derivación
y composición
269