Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

QUE (QU')
Exemplos: que nun ye asina sábeslo tu, díxome que les coses nun van bien
pel pueblu, nun-y quito méritu a qu'aguanten tantu tiempu sin fumar, fízolo
pa que la fía pudiere estudiar, l'asuntu de que baxen los precios ye mentira.
SI COMPLETIVU
Estrémase de que en que s'emplega dependiendo de verbos con negación
o de dulda, o de verbos n'imperativu. Exemplos: nun m'aclarió si les coses
van bien pel pueblu, nun-y doi importancia a si vienen o non, entrúga-y si
pue estudiar, l'asuntu de si baxen los precios paez mentira.
3.2.2 TRESPOSITORES DE VERBU A ALVERBIU
Convierten una oración n'alverbiu, pudiendo entós exercer les funciones
propies d'esta categoría. Acordies coles estremaes significaciones que
puen espresar, les conxunciones alverbializadores puen clasificase como
vien darréu (teniendo en cuenta qu'una secuencia de dos o tres pallabres
formen una sola conxunción si nun se puen reconocer como elementos
menores qu'aporten un determináu significáu al conxuntu):
DE LLUGAR
ONDE, U ~ AU
Na so condición de conxunción —non de relativu— úsase ensin antecedente.
Exemplos: présta-y fumar onde nun molesta o présta-y fumar u nun
molesta o présta-y fumar au nun molesta; nun van pa onde dicíen ayeri.
DE TIEMPU
CUANDO
Na so condición de conxunción —non de relativu— úsase ensin antecedente.
Exemplos: fuelguen cuando-yos da pola gana, esi periódicu ye de
cuando vivíemos en Llanes.
MIENTRES (QUE), DEMIENTRES, MENTANTO
Espresen simultaneidá ente dos fechos. Exemplos: mientres (que) yo llendo
les vaques ella salla les pataques, llavái la ropa mentes (que) nosotros
fregamos el suelu, demientres caminaba diba pensando en milenta coses,
esa llei hai que la cumplir mentanto nun la desanicien.
DE LA QUE ~ A LAQUE
Espresen tamién simultaneidá. Exemplos: cómpresme arbeyos de la que
pases pela tienda d'Alicia, a la que sales del trabayu vienes veme.
XX.
Les
conxunciones
261