Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Y, pa cabu, otres tán formaes a base d'un elementu verbal más o menos
fosilizáu: pese a los problemes, el negociu espoxiga; a pesar de los problemes,
el negociu espoxiga; sabíenlo tolos vecinos, a nun ser Xuan; no
que se refier a esi fechu, el presidente nun dixo nada; no que cinca esi
fechu, el presidente nun dixo nada.
Nun tienen realmente calter preposicional otres espresiones llamaes
impropiamente "locuciones prepositives". N'efeutu, unes vegaes trátase
d'un alverbiu acompañáu d'un términu subordináu nominal precedíu de de,
preposición que pue desapaecer si'l contestu lo permite. Y asina, resulten
les espresiones enriba (de), encima (de), embaxo (de), debaxo (de), delantre
(de), detrás de, enantes de, primero (de), depués de, llueu (de), dientro
(de), fuera (de), cerca (de), lloñe (de), alredor de, enfrente (de), aparte
(de), amás de, además de, etc. Ha tenese en cuenta qu'estes espresiones
son permuncho usaes na llingua falada. De fechu, dalgunes d'elles sonlo
tanto o más que la correspondiente preposición col mesmu significáu: el
gatu ta enriba del teyáu o el gatu enriba'l teyáu equivalen a el gatu ta
sobre'l teyáu; les madreñes tán embaxo del escañu o les madreñes tán
embaxo l'escañu equivalen a les madreñes tán baxo l'escañu o les madreñes
tán sol escañu; punxéronse delantre de la muria o punxéronse delantre
la muria equival a punxéronse ante la muria o punxéronse énte la
muria; atopélo detrás del matu equival a atopélo tres el matu.
7
Xuntures de preposiciones
Nel usu de la llingua, ye frecuente atopar xuntures de dos preposiciones.
Nestos casos acumúlense los valores de dambes, faciendo una d'elles dalguna
precisión o refuerzu so les circunstancies espresaes pola primera.
Les xuntures preposicionales puen ser de varies menes:
a) Xuntures de dos trespositores de sustantivu a alverbiu en función de
complementu circunstancial.
Una preposición matiza o refuerza a la otra: vienen d'énte la ilesia, llegasti
hasta énte la ilesia, púnxose pa énte la muria, pasó per ante so casa, agachóse
contra baxo l'escañu, el mofu sacáronlo de so la peña, vamos caminar
hasta baxo la peña, vamos caminar haza so la peña, caminái pa baxo
la peña, voi a cabo casa Alvarina, salieron de cabo'l prau d'Elíes, moviólu
pa cabo'l fueu, pasaben per cabo la casa, Xuan vien de con María, la
XIX.
Les
preposiciones
255