Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

XIX.
Les
preposiciones
248
direicional pue asociase a la idea de "cantidá que queda pa peracabar un
periodu, una serie": falten cinco meses pal branu, quédenvos dos pa la
docena.
b) Allugamientu, que pue ser nel espaciu (la xente ta pal llagar, el mio fíu
trabaya pa Barcelona) o nel tiempu (vémonos pal Antroxu, nací pal
mes de mayu).
c) Finalidá: ye piedra pa mecheros, traxeron mazana pa sidra, díxilo pa
nun lu ofender. Les oraciones llamaes finales nun son más qu'oraciones
sustantivaes y precedíes de pa: díxilo pa que nun s'ofendiere. La finalidá
pue tener un beneficiariu o receutor concretu: el premiu foi pa Xelín,
toles llaceries foron pal probe paisanu.
4.13.3 OTROS EMPLEGOS
Atópense dellos xiros idiomáticos onde s'emplega la preposición pa. Por
exemplu, col verbu dir pue indicar "cantidá aproximada de daqué": va pa
tres meses que nun vos veo.
La perífrasis tar pa + infinitivu (ver XVI.14.1) tien el significáu de sucesu
que se produz darréu, averamientu a unes condiciones determinaes: ello
ye que tuvo pa morrer, pero espoxigó; tas tu pa criticar a naide. La secuencia
pa + sustantivu + oración axetiva tien dél sentíu concesivu: pal aire
que fai, nun ta frío; pa les perres que ganes, bien te quexes.
El sintagma pa con sustantivu, xebráu por pauses, constitúi un tipu especial
de fras alverbial: pa María, esto ye un lladroniciu; fai falta, pa ellos,
cambialo too dafechu.
4.14 Per
4.14.1 Forma
Les secuencies de per y artículu formen estes contraiciones: pel, pela,
pelo, pelos y peles. La secuencia de preposiciones per + ente produz la
contraición pente. Exemplu: el gatu metióse pente les tables.
Otres secuencies de per y un alverbiu dan tamién llugar a otres contraiciones,
magar que la secuencia ensin contraición ye igual de válida:
per + equí ’ pequí (tamién: per equí)
per + ehí ’ pehí, perhí (tamién: per ehí)
per + ende ’ pende (tamién: per ende)
per + ellí ’ pellí (tamién: per ellí)