Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

a) La preposición haza ~ hacia indica movimientu nuna direición determinada,
ensin conseñar el so acabamientu. Poro, equival más o menos
a "en direición a": baxaba haza'l valle, empobinaron hacia equí, diben
haza'l pueblu, el fumu xubía hacia'l cielu, la baxada haza'l valle.
Permite usos figuraos: el nuesu camín haza la igualdá ye bien abegosu.
Tien tamién emplegos con referente temporal: vamos yá haza la primavera.
b) Pue equivalir a "aproximadamente, más o menos". Exemplos: casóse
haza los venti años, xubiéron-y el sueldu hacia diez mil pesetes.
La preposición haza ~ hacia ye perpoco usada. En cuentes d'ella, y col
mesmu significáu, úsense pa y contra ~ escontra. Asina, dalgunos de los
exemplos puestos puen espresase d'esta miente: baxaba pal (contra'l)
valle, empobinaron pa (contra) equí, diben pal pueblu (contra'l pueblu), el
fumu xubía pal (contra'l) cielu, la baxada pal (contra'l) valle, el camín pa
la (contra la) igualdá, vamos yá pa la (contra la) primavera.
4.13 Pa
4.13.1 FORMA
La preposición pa, cuando-y sigue una pallabra qu'entama en a- o ha-,
pierde la vocal, lo que s'indica na escritura per aciu de la forma apostrofada
p'. Exemplos: p'Asturies, p'haber. Nun hai perda tala (nin, polo tanto,
apostrofación) ante otres vocales: pa Elena, pa homes.
La secuencia formada por pa y artículu el forma la contraición pal: pal
conceyu. Nun hai contraición coles otres formes d'artículu (pa la xente, pa
lo falao, pa los conceyos, pa les cases) nin col pronome él (pa él). La
secuencia de les preposiciones pa más ente forma la contraición pante: esi
bollu ye pante los dos.
4.13.2 CONTENÍOS Y EMPLEGOS
La preposición pa amuesa los conteníos y emplegos que siguen darréu:
a) Direición, seya con referencia a un llugar (voi pa Uviéu, los neños colaron
pal parque, esti ye'l camín pal monte), o referencia temporal (esti
aire ye niciu de que yá vamos pa la seronda, d'equí pa xunu van atopar
trabayu).
De referencies de mena espacial surden emplegos de sentíu figuráu: enfilen
drechos pa la muerte, el camín pa la paz ye enguedeyáu. El significáu
XIX.
Les
preposiciones
247