Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

) Direición, con referencia espacial: vamos en ca Xulio, foron en pueblu
Colás. Nesti usu, pue axuntase a la preposición a, formando la contraición
an: vamos an ca Xulio, foron an pueblu Colás. Con referencia temporal:
la boda fáenla de güei n'ocho díes.
c) Mou: présta-y escribir n'asturianu, en cuatro brochaes píntote la parea,
nunca viaxó en barcu. Remanecío del so valor modal, y acordies con
contestos específicos, la preposición en pue asociase a significaos como
los de valor o preciu: vendió'l pisu en seis millones, la finca tasáronla
n'abondu dineru. Duración: en dos hores téngote iguáu'l coche, la
carrera termínesla en cinco años.
Cuando la preposición en fai d'índiz funcional de suplementu, nun ofrez
nengún significáu específicu: convirtió les piedres en pan, nun reparen no
que dicen, aneciáis no que nun ye verdá, enfotéme nes sos pallabres.
Cuando ye trespositor dientro d'un grupu sintagmáticu nominal (ver
XXII.2.4.2), la preposición en tamién ta desprovista de significáu específicu,
amosando únicamente una rellación ente dos términos, de manera
que'l segundu matiza o precisa al primeru: ye un home ricu en bondá,
Llara ye llicenciada en drechu.
4.9.3 OTROS EMPLEGOS
La preposición en val pa formar delles perífrasis verbales, como se ve en
XVI.14.1. Exemplos: dio en mercar vinu. Tamién forma parte de locuciones
alverbiales. Exemplos: nel intre, n'andecha, en comuña, en ringla, en
pendolín, etc.
La preposición en úsase abondo na construcción en + xerundiu, indicando
que daqué produzse llueu de l'aición espresada pol xerundiu: en comiendo
póneste a catar les vaques; nun lo faigas agora, déxalo pa en comiendo.
4.10 Ente
4.10.1 FORMA
La xuntura de les preposiciones pa y ente da llugar a la contraición pante.
Exemplu: esti pan ye pante yo y tu. Pel so llau, la secuencia de les preposiciones
per y ente produz la contraición pente. Exemplu: metióse pente
eses mates.
4.10.2 CONTENÍOS Y EMPLEGOS
Dellos de los conteníos y emplegos que presenta la preposición ente son
los que s’especifiquen darréu:
XIX.
Les
preposiciones
245