21.04.2013 Views

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

XVII.<br />

Los re<strong>la</strong>tivos<br />

228<br />

variación <strong>de</strong> númberu, anque sí ye posible <strong>la</strong> so combinación con verbu en<br />

singu<strong>la</strong>r o plural; tamién concuerda con masculín y femenín, anque nun<br />

amuesa marques carauterístiques <strong>de</strong> xéneru. Úsase namái ensin antece<strong>de</strong>nte,<br />

anque pue tar precedíu <strong>de</strong> preposición: quien nun paez asturiana ye<br />

Milina, a quien vimos picando na ramp<strong>la</strong> ye a esos mineros, a quien nun<br />

convién dicir nada ye a Pe<strong>la</strong>yo, <strong>de</strong> quien faló ye <strong>de</strong>l cuñáu, quien son <strong>de</strong>l<br />

país sábenlo bien.<br />

4.3 On<strong>de</strong> y u<br />

On<strong>de</strong> y u (tamién au), como re<strong>la</strong>tivos, presenten una equivalencia total en<br />

funciones y emplegos. Ensin preposición equivalen en toles ocasiones a <strong>la</strong><br />

secuencia en + artículu + que, como se ve nestos exemplos: el pueblu on<strong>de</strong><br />

vivo ye perguapu equival a el pueblu nel que vivo ye perguapu; los pueblos<br />

u hai trabayu tienen vida ye equivalente a los pueblos nos qu'hai trabayu<br />

tienen vida; <strong>la</strong> fábrica u faen esos zapatos tuvo que zarrar ye lo<br />

mesmo que <strong>la</strong> fábrica na que faen esos zapatos tuvo que zarrar; les fábriques<br />

on<strong>de</strong> faen esos zapatos tuvo que zarrar val tanto como les fábriques<br />

nes que faen esos zapatos tuvo que zarrar; l'agua on<strong>de</strong> metí les manes<br />

taba ferviendo equival a l'agua no que metí les manes taba ferviendo.<br />

4.4 Cuantu<br />

Presenta marques <strong>de</strong> xéneru (masculín, femenín y neutru) y númberu (singu<strong>la</strong>r<br />

y plural): cuantu cuanta cuanto, cuantos cuantes. Úsase siempre<br />

ensin antece<strong>de</strong>nte. Pue funcionar como axetivu o como sustantivu.<br />

Cuando ye axetivu, prece<strong>de</strong> siempre a sustantivos, nun pudiendo concordar<br />

en neutru: cuantu pan mercó comiólo too, cuanta más allegría tienen<br />

más canten, rega<strong>la</strong>ron llibros a cuantos escolinos-yos los pidieron, rióse<br />

<strong>de</strong> cuantes persones foron ve<strong>la</strong>. Cuando ye sustantivu sí pue referise en<br />

neutru a non cuntables: cuanto mercó comiólo too, cuanto más tienen más<br />

quieren, rega<strong>la</strong>ron llibros a cuantos-yos los pidieron, rióse <strong>de</strong> cuantes<br />

foron ve<strong>la</strong>, nun tien cuanto fai falta.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!