Gramática - Academia de la Llingua Asturiana

ensin indicar el fin. Exemplos: esos namái anden a fastidianos, acuérdome
cuando andabes a veles venir.
DEBER (DE) + INFINITIVU
Perífrasis de probabilidá. L'emplegu de la preposición de ye optativu:
deben ser les dos o deben de ser les dos, debieron mancase o debieron de
mancase.
DEXAR DE + INFINITIVU
Perífrasis perfeutiva. Espresa qu'una aición allargada nel tiempu fina dafechu
nun momentu determináu. Exemplos: dexaron de falase, dexé de
fumar fai seis años, nun dexen de marmullar de los demás.
DIR + INFINITIVU
Espresa aición futura. Exemplos: vas cayer peles escaleres, va falar col
conseyeru'l llunes que vien, diben venir el sábadu.
ECHAR A + INFINITIVU
Perífrasis incoativa. Espresa l'emprimamientu d'una aición. Exemplos:
ruxó daqué en suelu y los animales echaron a correr, cuando-y lo dixeron
el probe echó a llorar.
ENTAMAR A + INFINITIVU
Perífrasis incoativa. Espresa l'empiezu d'una aición. Tienen el mesmu significáu
les perífrasis con verbos del mesmu campu semánticu qu'entamar,
como son empezar, empecipiar, comenzar, escomenzar, comencipiar, escomencipiar,
emprimar, apenzar. Exemplos: entamó a llover pela nueche,
empezaben a trabayar a les seis, emprimarán a xugar aína.
HABER (DE) + INFINITIVU, HABER (A) + INFINITIVU
Perífrasis d'obligación; cola preposición a avérase muncho al valor del
tiempu futuru. L'emplegu de les preposiciones de o a ye optativu.
Exemplos: has dexame les llaves (o has de dexame les llaves, has a dexame
les llaves), habíen dici-y que s'afatare un poco (o habíen de dici-y que
s'afatare un poco, habíen a dici-y que s'afatare un poco), nun habemos
escaecer l'avisu que nos dieron (o nun habemos d'escaecer l'avisu que nos
dieron, nun habemos a escaecer l'avisu que nos dieron). Amuesa tamién
usos como perífrasis qu'espresa que daqué va producise nun momentu percercanu:
en tal peligru me vi qu'hubi morrer.
XVI.
El verbu
221